1 Cor 15:17-20
Thuhmaihruai
Jesuh Khrih ih thawhsalnak thu hi zumtu kan hrangah a
thupibikmi a si. Khrih kan zummi thosal lo sehla kan zummi Khrih ih simmi thu
pawl hi minung pakhat ih simmi vek men a si ding. Caan khat hrang le mi phun
pakhat hrang lawngah a dikmi thu a si ding ih, mi zapi hrangah thlun tlak le
pom tlak, kum khua ih a dikmi thu a si thei lo ding. Asinan, Khrih cu thihnak neh in a thawhsal
tikah, Pathian taktak a sinak kha a lang ter a si. A simmi thu pawl khal hi
kumkhua ih a nungmi Pathian ih thu a si ih, mi hmuahhmuah hrangah a dikmi thu a
si zia a lang.
Biaknak dang pawl ih an biakmi pathian cu caan tawkfang an
nung ih an thi. An hloral cih ta. An thosal ti a um nawn lo. Asinan, Khrih cu a
thi ih a thosal. Asinan, mi hrek in, “Jesuh a thosal timi cu ziangtin na sim
thei? Ziang tetti (proof) na nei?” tiah in ti sehla ziangtin kan let ding?
Jesuh a thosal tiih
kan ti theinak Tetti kan neihmi pawl:
1. Thlan sungah a taksa ruangpi a um nawn lo (Mtt 27:60-28:7).
Judah
hruaitu pawl in Jesuh ruangpi cu a thosal lo, a dungthluntu pawl in an fir tiah
thu an than ciamco. A dungthluntu pawl in an fir ngaingai si pei maw? A cang
thei hrimhrim lo ziangahtile a pakhatnak ah, Jesuh in ni thum hnu ah ka tho sal
ding tiah a ti ruangah an ti ih, thlan khar ah lungpheng tumpi an khar ih ralkap
an kil ter thepthepmi a si. Ralkap pawl in teh a ruak an fir si pei maw? A cang
thei lo. a thosal tiah an ti pang ding ti a phangtu cu Judah pawl le Rome
ralkap pawl an si. A ruak fir lamlam, midang khal in fir lo ding in an kil lam
ti kan hmu.
2. A dungthluntu pawl hnen ah a lang (1 Kor. 15:3-11).
A dungthluntu pawl in an mithlam,
(vision) vek in an hmuhmi teh si pei maw? A dungthluntu pawl in Jesuh a thosal
ding ti an zum thei lo tuk. Cupawl hnenah ziangtin Jesuh a phuanglang aw ih an
nunnak a thleng timi ka lo sim ding.
a. A
ni thumnak ah Mary Magdalene le nu le hrek khat cu an Bawipa ih ruak kha thu lo
ding in zihmui pawl toih dingah an va feh (Luke 23:56). A ruak an lak lai ah zianghman
a ruak kha thatein tuamhlawm man a si lo ruangah, Judah daan in a ruak parah
zihmui pawl thuh ta dingah an va feh. Ralkap pawl kha zaangfah dil in zihmui
toih an tum si ding ti zumnak a um. Cutikah, Thlan kharpi a rak ong aw ih,
ralkap pawl khal pakhat hman an um nawn lo. A sungah an vung lut ih vancungmi
pahnih an lang. “Mithi umnak ah a nungmi ziangah nan hawl. Hinah Jesuh cu a um
nawn lo” tiah an sim (Luke 24:5). Nu hrek khat cu an kir lohli nan, Mary
Magdalene cu kir lo in thlaan kiang ah a rung tap ta. Cule, Jesuh cu thlan
kiangah Mary hnen ah hmuan kiltu bang in a ra lang (John 20:11tt).
b. A
kirtu unau hrek khat pawl thlan in innlam an kir hnen khal ah Jesuh cu a hnen
ah a phuang aw thotho (Matt. 28:9-10).
c. A
thawhsalni thotho zaanlam ah, Jesuh ih dung a rak thlun dahtu (a dunghtlun hlei
12 a si lomi) Kleopas le a rualpi pakhat hnen ah Emmaus lam tluan ah a lang
lala (Luke 24:13-35).
d. A
thawhsalni nipini thotho ah Thomas tel lo in inn sungih a dungthluntu pawl an
um lai ah Jesuh an hnen ah a vei khatnak a lang ih, “ka pa ih I thlah bang in
kei khal in ka lo thlah ve” tiah a sim hngai (John 20:19tt).
e. A
zarh khat hnu ah a lang lala. A veihnihnak a dungthluntu zatein hnen ih a
langsal daan cu, Thomas in Jesuh a thosal sokhaw tiah an ti khal le a zum thei
cuang lo ih, zarh khat hnu ah Thomas tel in innkhaan sungih an um lai ah Jesuh
an hnen ah a lang sal. A kut a ke pawl Thomas kha a tham ter (John 20:24tt). Vei
hnih rori an hnen ah a lang nan, Jesuh ih thu sim le phuan ding lamlam an ngam
hrih lo. An zumnak mal tuk lai. Cutikah ziang an tuah? Nga an thliar sal.
f. A
veithumnak cu, Peter in ngathliar ding a sawm ih nga an thliar ciamco sal. Cuih
an ngathliarnak hmun ah Jesuh a veithumnak a va lang sal (John 21:1-14).
g. Culawng
a si lo, minung 500 lenglo an um tlaang lai khal ah Jesuh an hnen ah a lang sal
(1 Kor. 15:6). Ziangtin minung zanga lenglo in a bangmi mithlam (vision) an nei
thei ding? An mithlam a si lo, anmah thawn rawl a ei ih, an kut in an tham ih,
anmah thawn thosalmi Jesuh cu an bia aw a si.
3. A dungthluntu pawl ih nunnak a thlengh aw theh.
a. Mary
Magdalene cu tahnak mitthli le lungkuainak ihsin lungawinak thawn a khat (Matt.
20:18). Ziangruangahtile, a thosal zo timi an hmuh hnu ah mithi tah ih an
tahnak ding thu a um nawn lo.
b. An
tihnak ihsin ralthatnak thawn an khat. Peter tla cu a dungthluntu na si lo maw
an ti tikah, “ka si lamlam lo, ka thei khal ka thei dah lo” tiah a pheh
ciamcotu a rak si. Dungthluntu hlei hnih sungah John lawng kum 90 tiang a nung.
Asinan, John khal zohman um lonak tikulh sungah a thih tiang an ret ih thawng
an thlak. A dang hlei 11 pawl tla cu, an no lai ah, siti so sungah an suan cih.
Mihrek khat cu hluah in an ruang phel hnih ah an phel. Peter tla cu a linglet
in an thlai that. Fei in mihrek khat khal an sun that. Ziangah cuvek in an um
tile, “Jesuh, a nung sal lo, ka zum lo” ti aw tiah an fial ih an duh lo. An
zumnak kha an thihpi ngam a si.
c. Paul
khal Damascus lamzin ah Jesuh zumtu pawl hrem in a feh lai ah, Jesuh ih tleunak
in a mitcawt ter ih, Jesuh in na hremmi Jesuh ka si tiah a ti. (Tirh 9:3-17).
Cuih hnu in Jesuh hremtu in Jesuh ih palai thabik ah a cang.
Jesuh Khrih cu
thihnak in a thawhsal ruangah ziang thathnemnak ka hrangah a um?
Minung tampi buainak thu pawl hi
hih thawhsalnak thu in a phi in pek theh a si.
1. Umhar lileennak
(Matt. 28:19-20).
“Lei tlun ah duhdawtu ka nei
ngaingai maw?” (Does anyone really care about me?) timi hi kan buai bikmi thu a
si theu. Vei khat ah, Hakha ah Laimi Khrihfa kan sinak kum 100 a kim ih cumi ah
ka va tel ve. Rualpi zohman kommi ka nei lo ih, minung a pah aw cupcomi lak ah
ka um har le ka lungleen daan cu a mak. Keimah te lawng maw rualpi nei lo ih um
rero tiah ka lung a leeng ngaingai. Tuih sun ah, nangteh lungleeng in, zohman
duhdawttu le komtu ka nei lo tiah lungleeng in na um pang maw?
Jesuh Khrih cu kan sual man
cawhkuan pawl thinglamtah parah in pek sak theh timi lawng hi zumtu pawl ih kan
thuthangtha a si lo. A thi ih, nithum hnu ah a thosal ih, thlarau in kan hnen
ah, kanmah bawmtu ding le ttanpitu dingah in um pi ringring. Nangmah thawn
pehzom awk a duh biktu a si. Thlacamnak in bia aw, na theih lomi khal a lo sim
ding. Amah na thinlung sungah thu a lo sim ringring dingih umhar le lungleen ti
um lo in na rual thabik a si ringring ding.
Caan tampi ah Pathian cu kan mit in
kan hmuh lo tikah in umpi lo hmang tiah kan ruat. Kan mawh lo. Tahthimnak
thazet pakhat cu Emmaus khua zin ih a fehtu pahnih te kha an beidong zet in lai
ah Jesuh in a hei fuk asinan Jesuh a si ti an thei lo. An hnen riak ding ih an sawm
tikah sang a phel ih a pek tikah Jesuh a si kha an thei. Cuve tein Jesuh cu a
hlo sal (Luke 24:31). A hlo kan ti nan, a umpi lo tinak a si lo. Tisa mit ih
hmuh theimi in a um lo tinak men a si. Kan mit in kan hmu lo nan, kan hnen ah
in umpi ringringtu a nungmi Jesuh a si. A NUNG, A NUNG, JESUH CU A NUNG. Jesuh
cu ziangvek caan khal ah rinsan a theih ih amah thawn pawlkom aw thei ringring
kan si. Kan simmi hmuahhmuah theitu kan rual thabik a si. Curuangah, zianghman
kan tih a tul nawn lo. Lei le van sersiamtu le thihnak neh ih a thotu Pathian
cu kan hnen ah in umpi ruangah, hmai ah nor aw. Amaih cahnak thawng in ziangkim
ti theitu kan si (Fili. 4:13).
2. Cahnak thazaang.
Ziangtin ka nun can ziaza tha lomi
ka thleng thei pei? Jesuh Khrih thihnak in a thawh tertu huham cahnak hi kan
hrangah a si ve. Paul in cumi cu a fiangtuk ruangah, thazaang i petu Khrih
thawng in ziangkim ka ti thei tiah a tinak a si (Phil 4:13). Ral hrut zetmi
nunnak in ralthabikmi nunnak neitu ah, ngakaitu dinhmun in minung kaitu le
mifimbik ah a can ter vek in nan nunnak a lo thleng thei a si. Cuvek cang
dingah, a thupibikmi cu Jesuh Khrih thawn nitin pehzom awtu, a tong awtu kan si
ding a thupi. John 15:5 sungah, keimah i peh zomtu cu kei khal in ka pehzom ve
ding ih, rah tampi a rah ding. Keimah pehzom lo in zianghman nan ti thei lo
ding tiah in sim. Khrih thawn Bible siarnak, thlacamnak, le zumtu pawl thawn
pawlkom awknak in tong aw aw.
3. Sual thilrit.
“Ka sualnak
pawl ziangtin ngaithiam ka si thei pei aw?” tiih sual bawmrit phur le thinhar
in a ummi tampi kan um ding. Jesuh Khrih a thawhsalnak cu kan sual ngaithiamnak
hrangah Khrih ih thawinak a peknak cu Pathian in a cohlang tinak a si (Rom
4:24-25).
Thukam Hlun sungah, sual thlahnak
hrangah tuu, me, laileeng thi tivek pawl an hmang. Sual thlah ding tikah,
puithiam pakhat cu a thianghlim biknak biakttheng sungah a vung lut. Sual
thlahnak tuah hlan ah Pathian tuah ding a timi pawl an um. Aron cun, a
korfualpi zim ah a awn theimi sui khingte an thleih ding ih, biakttheng sung ih
a suah le luh tikah a on ding ih, a thi
le thi lo ti an thei ding (Suah 28:34). Aron le a fa le pawl cu biakttheng sung
ih an luh hlan ah thiangte in a tuah awk ta a tul. Cu lo le, an thi ding (Suah
30:17-20). An raithawinak cu Pathian in a cohlan a si ahcun, dam te in a ra
suak sal. Asinan, Pathian in a raithawinak a cohlang lo a si ahcun a thi. Aaron
ih fapa pahnih: Nadab le Abihu in, Pathian ih thupek lo in khangthawinak an
tuah ih, an thi cih (Puithiam 10:1-4).
Nangmah le keimah ih sualman cu taksa
le thlarau thihnak tuartu ding kan si (Rom 6:23). Asinan, cuih thihnak kan ton
dingmi cu in sian lo ruangah, a fapa Jesuh in pek. Jesuh in a nunnak le thisen
luangliam in kan hrangah thawinak in pek sak.
Jesuh in, tuu, me, le laileeng thi
tivek a keng lo. A kenmi cu a mai thisen luang in thihnak tiang misual kan mah
ih sual ngaithiamnak hrangah a nunnak a pe aw. Pathian in leitlunmi pawl hrang
ih a nunnak pek ih thawinak a tuahnak cu a cohlang ruangah, thawhsalnak le
nunnak a pek sal. Cui ruangah, Pathian in kan sualnak cu in ngaithiam a si.
Misual ah in hmu nawn lo. Jesuh ih ruangah, kan sualnak in thlahsak zo a si.
Cucu thuthangtha a si.
Himi thu in kan zir dingmi cu:
1. Sualnak
timi hi Pathian in a hua tuk. Cuih kan sual ngaithiamnak hrangah, Jesuh a pekmi
man cu – a nunnak le a thisen a si.
2. Ziangruangah,
cutluk in a pe aw siang? Pathian in ziangtluk in a lo duhdawt timi le, Pathian
hmaika ah ziangtluk man neimi na si timi hi a langternak a si.
4. Tumtahnak thar (Kal.
2:20, Phi 1:21)
“Ziangtin leitlun ah ka nung pei?
Ka nun san teh ziang a si?” timi thu na sut aw dah maw?
Jesuh Khrih
hi Pathian taktak a si timi a zum lotu hrangah cun, an tumtahmi cu lennak, hmin
thannak, thuneihnak, le nomnak ti pawl a si. Thawhsalnak um hlah sehla a dang
pathian kan biak khal le a sualnak a um lo ding ziangahtile a nungmi Pathian an
si lo ciocio ahcun, har fualfo in a hnatuan a tul lo ding. Nunnak liam tiang
midang pawl khal amah zumtu le dungthluntu si ko in sim le zirh an tul lo ding.
Asinan, tuihsun ih kan biakmi Pathian cu, “Keimah cu nunnak, lamzin, le thutak
ka si” (John 14:6) a titu a si ih, a thawhsalnak hi a dang pathian pawl thawn
an bangawk lonak a si ih Pathian taktak a sinak a langnak a si.
A nung Pathian biatu ka si ti a
thei awtu cun, an nunnak ih an tumtahmi cu Khrih thawn bang aw ih nun hi an
tumtahmi a si. Paul in Phil 1:21 sungah, kei ka hrang ahcun nun timi cu Khrih a
si ti a ti. Asim duhmi cu Khrih a nungmi paih thu sim ding le amah thawn bang
aw deuhdeuh dingmi ka nun san a si tiah a ti.
Jesuh hi a nungmi Pathian a si, kan
sual in ngaidamtu a si ih kan hnen ah in um pi ringring ti kan theimi hi kan
zum taktak ahcun, kan thinlung put le kan nun daan cu Khrih hrangah nung lo in
maw kan um men ding? Zo/ziang hrangah kan nung? Kanmah ih sunlawinak hrangah si
nawn lo in, Jesuh ih sunlawinak hrang lawngah nung ding kan si (1 Kor. 10:31). Zo
thawn bang aw ding in kan nung ding? A nungmi Pathian fapa Jesuh thawn bang aw
ding in kan nung ding. Ziangahtile, a nungmi Pathian, Jesuh Khrih cu a tu ka
hnenah in umpi ruangah a si. A riahsiat ter lo in, a lungawinak tuah dinghi kan
tumtahmi si hram she.
5. Ruahsannak in pek
(1 Thess. 4:13-18, John 11:25).
Zokhal ka
thih tikah, khui ka thleng ding? Nunnak teh a um bet maw timi thusuhnak nei lo
in kan um lo ding. Jesuh a zum ih a thimi pawl cu mitthep kar ah kan thlarau cu
Pathian hnen ah a feh ih kan taksa cu leilung ah a cang. Asinan, hih kan taksa
hrimhrim khal hi Jesuh a rungtum tikah, a thiciami thlarau pawl thawn an
rungtum dingih thlan ihsin an taksa khal a tho ve ding ih an kom aw sal ding.
Cumi theh hnu ah, kannih a nung dam lai pawl ih kan taksa cu a thi thei nawn
lomi van taksa ah in thleng ding. Curuangah, zumtu hrangah thihnak hi nun hram
thawhnak a si. Kan taksa hrimhrim khal hi a hloral ta lo ding. Van sunlawinak
cotu dingah Pathian ih tlenmi kan si. Curuangah, ruahsan ding nei lomi bang tuk
in kan um ding hi kan hnen ih in umpi ringringtu a nungmi Jesuh Khrih in in duh
sak lo. Ruahsannak nei ringring aw.
Thunetnak le sawmnak:
U le nau pawl hi thu pawl kan theih theh hnu ah Jesuh hi a
nungpi Pathian, na sual ngaidamtu, le na Bawipa ah na cohlang thei thlang maw?
Jesuh cu na thinlung sangka kiangah ding in sangka a lo king (Thuphuan 3:20).
Jesuh ih kan sualnak I ngaithiam theh zo timi zum aw. Cuih tlun ah, ziangkim
thei, ziangkim ti theitu Jesuh Khrih Pathian cu ka hnen ah a um ringring ti
thei aw. Amah thawng in ziangtin kim tuah thei timi thei awla, hmai ah nor aw.
Na nun san cu Jesuh sunlawi ter dingah le, Amaih duhmi tuahnak ding hrangah a
si timi cing ringring aw. Nitin, Jesuh thawn feh tlaang, nung tlaang in a hnen
ah a nunnak ap aw. Jesuh thawn cutivek ih a pawlkom awtu pawl cu nehnak, lungawinak
le mi neinung sinak a pek a si (Saam 23, 128:1-3).
San No Thuan
March 31, 2013, April 5, 2015, April 10, 2015
Falam Baptist Church, Maryland