Thuruahmi cu Ziaza ih Hrampi a si

Thoughts: The root of behaviour

Bible: Mark 7:21-23
Ziangah tile ṭhatlonak a tuahtertu ruahnak ṭha lo pawl cu minung sunglam ihsin a suakmi an si: nupa sualnak, rukruk, mithah, 22ṭaangṭawm sualnak, duhham, thil siava dangdang tuah, mibum, a mawi lo zetmi thilsual tuah, iksiik, misimsiat, puarthau le aat-thlakza thil tuahnak, 23hi thil siava pawl hi minung thinlung sung ihsin a suakmi an si ih hi pawl hin mi an baalter a si,” tiah a ti.

Luke 6:45
Mi ṭha in a thinlung sungih a ummi thil ṭha kha a suahter; mi ṭha lo in a thinlung sungih a ummi thil ṭha lo pawl kha a suahter ve. Ziangah tile minung cu a thinlung sungih a ummi kha a kaa in a suak a si,” tiah a ti.

Suhnak:- A parlam bible cang ih siin Mark le Luke in ka actions(tuahnak), words(tonkam pawl), le thoughts(ruahnak) kan controll ding a thu pi daan ziang tin si ngan?

Impulse control disorder nat nak nei pawl hi ruahnak tha lo an ruat aw ti ah mahlemah thah aw duh nak, thil fir duh nak, mi sual puh, tvp tuah duh nak thin lung le ruah nak an nei tik ah an tuahnak (action) ah a lang. Cu vek tho tho in thinthalo tuahnak na nei mi hi na ruahnak in a ra mi a si.

Paul in Romans 8:5-8 ah ziang tin si forhfialnak(suggest) in pe kan sualnak cangvaihnak pawl neh thei ding ah?

Rom8:5-7
Minung sinak in a fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu minung sinak ih duhmi in a uk. Thlarau fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu Thlarau ih duhmi in a uk ve. 6Minung sinakih a ukmi pawlih ton dingmi cu thihnak a si; Thlarau ukmi pawlih co dingmi cu nunnak le daihnak a si. 7Curuangah mi pakhat minung sinakih a ukmi cu Pathian ih ral a si, ziangah tile Pathian ih daan a thlun lo; a thlun duh lo lawng si loin a thlun thei lo. 8Minung sinakih daan a thluntu pawl cun Pathian lung an awiter thei lo.

Paul in kan ruahnak (mind) le kan tuahnak (behaviour) a pehzom aw mi in hmuh. Thlarau ih ukmi pawlih co dingmi cu nunnak le daihnak a si a ti. Minung sinak in a fialmi vekih a nungmi pawl cu thih nak a ti ih a fiang zet. Cu hrang ah kan ruahnak hi thatnak in a khat thei nak ding ah le damnak daihnak kan co theinak ding ah bible ca thianghlim nitin siar hi ruahnak thatha kan nei thei nak ding ah a thu pi zet.

by MKSMon

Kan Thacahnak A Cem Tertu (Sapped Strength)

Bible :Psalm 130:3-4

3Kan sualnak pawl cu cazin sungah khum cila, Maw Bawipa, zoso sual thuṭhennak ihsin a luat ding? 4Asinain nang cun kan sualnak in ngaidam, Curuangah nangmah kan lo ṭihzah ding a si.

Bible Psalm 32:3-4

3Ka sualnak phuang loih ka um tikah cun, Sunvu ka ṭahnak ah ka taksa a vuai ṭheh.

4Maw Bawipa, a sun a zan in na kut in i nen; Ka thazaang cu, ṭhal ni ling ih daitla a roter bangin, a roter ṭheh a si.

Himi Saam 32 nih sualmawhnak (guilt) le sual phuannak in ziang si a zirh duh? Ziang tiin si David in Saam 32 ah sual mawhnak le sual phuannak a lang ter ti le David in a tha mi sual phuannak in kan tlarau (soul) a dam ter ih taksa hrang ah a tha a ti. Cun a ti bet mi cu ka sualnak le ka mawhnak ruangah taksa natnak ka tuar a ti. (verse 4, NIV).

Hardamnak lam mifim pawl in tusan ah cun stress (thinharnak) le physical problems (taksa lam harsatnak) a pehzom aw daan an hmu suah zo ih vanthatnak ngaingai asi. Stress (thinhar mangbangnak in "psychosomatic" (Thluak le taksa) damlonak a suak ter. Sual le mawhnak kan tuah nak ruang ah hin kan taksa dam lo nak a suah ter tampi nan A nung Pathain thei tu hrangah cun David in (verse 5) nak ah stress dam ter nak sii (medicine) tha bik cu a testimony (a dik/hman a si ti ih hngetternak ca/tong) kan hmu.

Saam 32:5

Cule na hnenah ka sualnak cu ka phuang; Ka thil tisual mi pakhat hman ka pheh lo. Ka sualnak cu na hnenih phuang dingin ka ruat cat; Cule nangmah in ka sualnak cu i ngaithiam ṭheh a si.

Saam 32 : 10, 11

Mi ṭha lo pawlih tuarmi cu a tam ngaingai; Asinain Bawipa a rinsantu cu A hmunmi a duhdawtnak in a hum hai a si.

11Nannih miding pawl, Bawipa ah lungawi aipuang in um uh. Nannih thinlung ṭha pawl, nuamzet in au uh.

Cu ruang ah a hlan ih kan thil tuah sual mi kan sualnak pawl Pathian in in ngaithiam a si tiin lungawinak thawn a mah duh zawng ih nun ding hi Pathian ih a duh mi si. Cu tin kan nun asile a duhdawtnak in, in hum ding ih taksa le thlarau damnak kan ngah ding a si.

by Monsie Khun Siang Mawi

Midang Tungding Aw

by Monsie Khun Siang Mawi

Building Others UP

Baibal:- Ephesians 4:29

29Nan biak awk tikah ṭongkam hraang hmang hlah uh; nan ṭong a theitu pawl in ṭhathnemnak an ngah theinak dingin ṭongṭha le ṭongmawi hmang uh.

1 Thessalonians 5:11

11Curuangah atuih nan tuah rero zo bangin pakhat le pakhat thazaang pe aw-in bawm aw uh.

Romans 14:19

19Cuti a si ruangah, daihnak a suahpitu thil le pakhat le pakhat karlakah thacah ṭhansonak a suahpitu thil pawl cu kan hmuitin ringring dingmi an si.

Paul in Pakhat le pakhat kan pehawnak (relationship) siat suah lo ding ah Church pawl le community pawl ah a cah ringring. Community lak ih buainak tambik cu mi ih mawhnak sim (criticize), soisel awknak, a luan tuk ih pakhat le pakhat porh aw nak, tvp pawl ruang ah a si. Hi vek thil pawl a tuah paih tu pawl cu an mah le mah dik hman nak a nei tuk lo mi le midang hnak in ka thupibik tiih ruah aw mi minung pawl an si. Midang control duhnak thinlung nei pawl le sinak(power) duh mi lungput nei pawl an si fawn.

Himi thin lungput pawl kan nei lo nak ding in cu Pathian thei rori ih a nuncan thlun ih a baibal ca thianghlim nitin siar si le kan harsatnak (problems) pawl nuam tete'n kan thlah thei ding.

Cule, pakhat le pakaht 'A porh aw tuk, soisel a duh tuk ," ti men lo in thatnak lam ih kan bawm awk ding hi Pathian in a duh. A tha (Positive) lam ah kan hruai aw vivo asile kan community le kan church ah love (duhdawtnak), Joy (nuamnak) le Peace (daihnak) a um ding.

Methew 5:9 sung ah

9Remnak a tuahtu pawl cu mi

thluasuak an si;

Ziangah tile Pathian ih fahniang

tiah kawh an si ding.

James in daihnak a tuahtu pawl (peacemakers) cu thatnak rah an seng ding a ti;

James 3:18

18Cule remnak a tuahtu pawlih daihnak thawn an tuh-mi thlaici ihsin an khawmmi rah cu ṭhatnak a si.

Methew 7:12

“Mi in kan parah tuah haiseh ti nan duh vekin mi dang parah tuah ve uh. Himi hi Moses Daan le profet pawl thuzirhnak ih sim duhmi taktak cu a si.

Ziang ruang ah hi mi bibble cang hi pakhat le pakaht pawlkomnak ah a tha zet? A ruangah, remdaihnak tuah thei dingah cun, midang ih thatnak hawlnak in (positive view) le duhdawtnak thawn lawng in a tuahthei ruangah a si.

Voikhat ah khua pakhat ah Lothlo (farmer) pa in an khua le tifingriat karlak ih tlangpuk rawn nawn ah Lo a tuah. Paisa tambik a laknak a si hlei ah a lo sung ih fangcang pawl cu an tha zet ih hlawhfa tuan tla an tam zet. Nitin a zoh ringring a lunghmui ter tu bik a si. Veikhat cu tifingriat ih siin tisuar a hung tho mi a hmu tik ah an khua a siat theh ding mi kha a ruat ih a hlawhfa tuan pawl zangram ten a ko ih fangcang vui pawl kha khang theh ding ah a fial. an khang theh tik ah fangcang vui misa tal mi in tisuar cu tikhu ah a can ter ih an khua senpi cu thih nak ih siin an luat.

Suhnak:-

Kan nih teh kan nun ah midang thatnak hrang ah kan thatnak mi kan pek siang maw?