Pathian Hmuihmel Kengtu Ka Nu (A Song for Mothers)

Pathian Hmuihmel Langtertu Ka Nu

Phuahtu: San No Thuan

Doh: E                                                                                                      04/22/10

I  m  .  m  :  m  .  s  /  s  .  f  ,  f   :  -    I  r  .  r  :  s  .,  f  /  m  :  - I  d  .  d  :  d  .  m

I  d   .   d  :  d   .  d  / d  .   l, ,  l,  : -     I  t,  . t,  :  t,  ., t,  /  d   :  - I  l,  .  l,  :  l,  .  d

Zing    thlapit   khuavan hlanah,         kan hrang rawl na zaal     Khuavan hlan in

Fimnak thiamnak ca phun sang,          nei   lo    hman cila          Mifim mithiam

Pathian hmuihmel lang tertu,               sunghno maw ka nu          Ka si bang in

I  s  .   s   :   s    .  m /  m  .  d  ,  d  :  -  I  f  .  f  : f  .  , s  /  l   :  -  I  f   .  f   :  f   .  l

I  d  .  d   :   d   .   d  /  d   .   f,  , f, :  -  I  s,  .  s, : s,  .  s, / l,   :  -  I  f,  .  f,  :  f,  .  f,

********************************************************************

/  r  .  r  :  m  .  f   I  m  :  -  .  r  ,  m  /  r  :  -  I  m  .  m  :  m  .  s  /  s  .  f  ,  f   :  -

/  t,  .  t,  : t,  .  r   I  d   :   -  .  t, ,  l,  /  t,  :  -  I  d   .   d  :  d   .  d  / d  .   l, ,  l,  : -

tuan zai   lai    na   rel                                      Sun    ni  vui  rian hraang na tuan,

si   ding   in   duh sak                                      Kan    thiam lomi  thiam dingah,

kei  ii    cohlang   tu                                         Lam   peng ka  feh  lai khal ah,

/  s  .   s  :  s  .   l  I   s  :   -   .  f  ,  s  /  f  :  -  I  s  .   s   :   s    .  m /  m  .  d  ,  d  :  -

/ s,  .  s,  : s, .  s,  I  d  :  -   .   r  ,  d  /  s,  :  - I  d  .  d   :   d   .   d  /  d   .   f,  , f, :   -

********************************************************************

I  r  .  r  :  s  .,  f  /  m  :  -  I  d  .  d  :  d  .  m  /  r  .  r  :  -  .  t,   I  d  :  -  /  - 

I  t,  . t,  :  t,  ., t,  /  l,   :  - I  l,  .  l,  :  l,  .  d   /  t,  .  t, :  -  .  s,  I  s,  :  -  /  - 

Na   tamsawl tawn ee          Na   fa    le    mi  bang ter        duh ah

nei  lo   cing   te   in             Cataang  phun saang khal in    kai ter

nun daan thu ii sim              Ka hrang mithli thawn thla      na cam

I  f  .  f  : f  .  , s  /  l  :  -    I  f   .  f   :  f   .   l  /  s  .  s   :  -  .  f    I  m  :  -  /  - 

I  s, .  s, : s, .  , s, /  l, :  -   I  f, .  f,   :  f,  .  l,  /  s,  .  s, :  -  .  s,   I  d   :  -  /  - 

********************************************************************

:  .  m  ,  s  I  l  :  l  . , f  /  s  :   .  m  ,  f  I  s  . s   :  m .  s  /  m  :    . r   I  r  .  r  :  -  .  r

:   .  d  , m  I  f  :  f . , d  /  r  :    . d   ,  r  I  m . m :  m  . r  / d   :    .  t, I   l,  .  l, :  - .  l,

     Ka lungawi, maw ka nu,         ii duhdawtnak thlum bik cu      Kaa lawng ih   sam

:  .  s   , s   I  d’ :  d’ . , l / t   :    .  s ,   s  I  t   .  t   :  t  . s   / l    :    . l   I  fe  . fe  :  - . fe

:  .  d   ,  d I  f   :  f . ,  f  /  s  :     . s  , f    I  m  . m :  m .  d  / l,  :   . l,   I  r  .  r  :  -  .  r

********************************************************************

/  fe  . , fe  :  r  .  d  I  s  :  -  /  -   :  .  m  ,  s  I  l  :  l  . , f  /  s           :   .  m  ,  f

/  r   . ,  r   :  l, .   r  I   r :  -  / f    :   . d   , m  I  f  :  f . , d   /  r           :   .  d  ,  r

cu      a  tawk  lo  ding                    Na   sunglawi bik ka nu                ii  cawi

/  l   . ,  l   :  t  .   l   I  t  :  -  /  -   :  .   s  ,  s   I  d’ :  d’  . ,  l / t          :    .  s ,   s

/  r   .  , r   :  r   .  r  I  s, :  -  /  -   :  .  d  ,  d   I  f  :   f   .  , f  /  s        :    .  s  ,  s

********************************************************************

I  s  . s   :  s .  f  /  m  :   . r   , m  I  f  .   f   :    .  m  /  r  .  m  :  -  .  r    I  d  :  -  /  -  :  - 

I  m . m : m . r  / d     :  . l,   ,  l,  I  d  .  d  :    .  d   /  t,   .  d  :   -  . t,   I  s,  :  -  /  - : -

Saangtu  nu na si          Pathian hmuihmel        lang   tertu           na   si.

I  t  . t    :  t  . s / l      :   . f  ,   s   I  l  .  l    :     .  l   /   f  .   s   :   -  . f   I  m :  -  /  -  : -

I  m  .m :  m . d / l,   :   .  l,  ,   l, I  d  .  d  :     .  l,   /  l,  .  s,  :   -  .  s,  I  d  :  -  /  -  : - 

Nupi Tha Thum or Nu Sunglawi?

A Woman of Excellence

Thufim 31:10-31

Thuhmaihruai:

Bible sungih Thufim (proverbs) vek lei tlun cabu ah thufim tampi a um. Asinan, Bible sung Thufim ih a danlamnak thu cu “Pathian tihzah aw” timi hi a si ih, thufim dang ah cuvek a tel cih lo.[1] Hi Bible Thufim sung ih nun daan pawl hi Pathian tihzahnak ih rah an si. Hi Thufimpawl hi a tam sawn cu Pathian in Siangpahrang Solomon hnen ah fimnak a pek ih, Solomon in a fapa (Rehoboam a si thei) nun a sim zirhnak a si.[2] Curuangah, tuih sun ah, hi thufim pawl hi a sangbik Siangpahrang Pathian ih fanu le fapapawl a simi kan zate theih dingah le thlun ding thazetmi an si.

Hi tawk Thufim 31:10-30 tiang ih a simmi hi nunau hrang lawngah si lo in, mipa hrang khal ah a si thiamthiam. Nunau hman in hi tluk an si dingah cun, mipa sinsin cu hi hnak in ke kar khat kar sinsin ding kan si timi hi thazang kan laknak ah cang hram seh. Cuih tlun ah, mino pawl in hi cu nupi nu le pacang pa hrangah a si tiah kan ti pang lo ding a thupi. Psychologist pawl in nu tha/pa tha si dingah cun, kum 20 sung na tha/pa tha ih ziaza kha zuam zet ih na nunpi a tul. Culawngah cuvek nun pawl cu na ziaza ah a cang cih ding tiah an sim.

1. Lei tlunmi pawl ih an uarmi le an dawtmi nunau cu zovek an si?

Mihrek cun hmel mawi, iang nei zet pawl an uar. Mihrek in sumpai tampi nei pawl an uar fawn. Mihrek in mihmai ih lar zet pawl, hlasak thiam, hnipuan hruk daan khal ah hot ih hot pawl khi a si theu. Mihrek in fimthiamnak sang nei an uar. Nangteh na uarmi le na dawtmi nunau pawl hi zovekpawl an si?

2.   Bible ih a uarmi, Rinsan le Upat Tlak Ziaza Neitu Nu (A woman of Noble character) tiah a timi pawl hi zovek an si ih, ziangvek ziaza nei pawl an si? Thufim 31:10-31 sungah kan hmuhmi kan zoh hnik pei.

1.     Rinsan a tlak zet (Thu. 31:10-12)

                                               i.     Nupi thathum:  (Mirang: noble, virtuous, honorable, worthy) ziaza lam ah cawn tlakmi nu tinak a si (c. 10).

                                             ii.     Rinsantlakmi sinak: Hna a tuanmi in a pasal kha nehsawh a tum lo (c. 11).

                                            iii.     Pumpekawknak: A hnatuanmi hi a pasal par ih thiltha thlen ter ding lawngah a tum (c. 12).

                                            iv.     Pa-fa ih rinsan tlakmi nu cu hmun hla ih um caan khal ah a pasal in a rinsan. A pasal le a fale pawl riahsiatnak ding thil tha lo tuah ding a tum in a tum lo tinak a si.

2.     Hnatuan a taima zet (Thu. 31:13-16).

                                               i.     Umlak ti nei lo in tuuhmul le patzaai puan a tak (c. 13). Sim duhmi cu hnatuanmi si hi a upat. To men, um huahhi men duhmi nu a si lo.

                                             ii.     Lam hlatpi in ti rawl a rak phur (c. 14). Dawr a fehnak in tirawl pawl a tlunpi.

                                            iii.     Zing khuavang hlan in a tho (c. 15).  Ziang a tuah? Innsang pawl rawl a suan sak (c. 15a). Rawlsuan le rawl timtuah a zaangzel lo.

                                            iv.     Leiram a hawl, a lei ih cabit kung a cing (c. 16). Sum hawl daan (business mind) a thiam ih, hnatuan a zuam tinak a si.

Vei khat fala nu in a nu pakaan pawl a kholh lai a zoh ih, thu a ruat. Ka nu hi vei ziat cawk hivek a tuah ti pawl a ruat ih, “Ka nu, hivek pakaan kholh tivek pawl hi na hne lo maw si?” tiah a ti. A nu in, “Kei pakaan ka kholh men a si lo, ka inn ka sak rero a si” tiah a sim. Thufim 14:1 sungah, “Nunau fim in an inn an sak ih, nunau aa pawl in a maih kut lala in an balsiat” ti a um. Nufim cun, an taimaknak san cu an inn sungsang tha te ih sak an duh ruangah a si.

3.     Taksa cahnak le ziaza lam felfainak (c. 17-19)

                                               i.     Taksa lam cahnak: Hnatuan a taima zet, a tha khal a cak (c. 17)

                                             ii.     Ziaza lam cahnak: Thil a tuahmi pawl kha man a neihzia a thei (c. 18-19). Ziangtluk in innsang kan tthanso ter/ttumsuk ter thei ti a thei.

                                            iii.     Emerson (American cangan thiam mifim) cun, “Minung pawl hi an hringtu nu ih hruai daan bang in an cang.”

                                            iv.     Nu fel cun a nun daan in a faale ih ziaza le lungput tha neitu ah a hruai.

4.     A siang zet (c. 20)

                                               i.     Mi farah le mi nunhar hnen ah a tirh a siang zet.

                                             ii.     A hnatuanmi pawl hi a maih hrang men ah a si lo. Midang tundinnak hrangah a si ti a langh ter.

5.     Innsang hrang a ruat zet (cc. 21-22)

                                               i.     An sungtein buuhlum zet in a ret (c. 21a)

                                             ii.     An sungte hrang tumtahnak a nei cia (c. 21b)

                                            iii.     Mawi zet ih a thuam aw (c. 22)

6.     Pasal a cawisang (c. 23, 24)

                                               i.     A pasal kha khua tlang ih upatmi si ding in a bawm. Her husband is respected at the city gate (khua tlaang ih upatmi) (c. 23).

                                             ii.     A hnatuanmi pawl hi a pasal ih kaihhruainak hlawhtling thei ding in a bawm. A upat ih a tung ding.  

7.     Sumsaw let a thiam (c. 24, 16)

                                               i.     Innsang sumsaw a karh ter (c. 24). A pasal ih hlawhmi lawng a ring lo. An innsang sumpai thangso ko a rak tawlrel ve.

                                             ii.     Pasal kut lawng zohtu pawl hi Bible in a dik a ti lo.

8.     Ziaza lam ah felfai zet in a um (cc. 25-27).

                                               i.     A thazang a cak (c. 25a)

                                             ii.     An upat zet (c. 25b)

                                            iii.     Hmailam hrang a thinphang lo/a lungawi (c. 25c).

                                            iv.     Fimkhur zet (c. 26)

                                             v.     Awka neem ten a tong (c. 26b)

                                            vi.     Innsang thu a tawlrel (manager hna a tuan) (c. 27). A zaangzel lo (c. 13, 27b).

9.     Tihzah upatmi a si (cc. 28-31)

                                               i.     A fale pawl in an thangthat zet (c. 28)

                                             ii.     A pasal khal in a lawmzet. An pa in, nu hmuahhmuah cu an tha ko nan, nang cu na tha hleice tiah a ti. (c. 28-29)

10.  Tihzah upat tlak a sinak ih thuthup (cc. 28-31).

                                               i.     An mawinak, fimthiamnak, le neihnak hi Bible ca in nunau pawl ih sunlawinak a ti hrimhrim lo (c. 28). Ziangahtile, iang neih le mawinak cu a rei hlan ah an ziam lohli thei tiah a sim.

                                             ii.     Pathian an tihzahmi lungput le ziaza khi a si tiah a ti sawn (c. 30).

                                            iii.     Tong dan cun, Khrih ih ziaza thawn bang aw in ke a kartu pawl cu sunlawih upat tlak an si a tinak a si. Cuih Khrih ziaza nei dingah:

1.     Pathian thawn nitin Thlacamnak le Bible siarnak in pawlkomawk a tul. Culawngah kan thinlung cu Pathian ih thu in in hruai thei ding (Kol 3:10,16).

2.     Na tuahmi tinkim kha Jesuh ih hmin lawng in tuah aw (Kol 3:17). “Jesuh hmin in thil tuah” timi ih sullam cu (a) Jesuh aiawhtu ka ti timi thei ringring in thil tuah aw (b) Jesuh ih sunlawinak hrangah ziangkim tuah aw. Midang in kanmah in sunlawi ter ding in si lo in, Jesuh ih hnen ih lungawi thu an sim in amah an duhdawt theinak dingah, ziangkim tuah aw.

                                            iv.     Pathian khuazing a tihzah tu cu a fim ding ih, a tlun ih simmi ziaza pawl hmuahhmuah khal neih theinak Pathian in a pe ding a si timi hi Thufim cauk ih simduhmi khal a si. Ziangah tile, Pathian tihzah cu fimnak ih hramthoknak a si ruangah a si (Thufim 3:7).

Thunetnak:

Thufim hi Siangpahrang faalepawl ih nun daan ding ih zirhmi thu a si. Nang le kei cu Pathian a saangbik Siangpahrang ih faa kan si ruangah, Pathian in Solomon le mifim dangdang hmang in in zirhmi thu pawl an si. Cumi pawl sungah, Thufim 31:10-31 sungih in zirhmi nunau sunglawi tiah a timi pawl cu:

1.     Rinsan tlalmi a si.

2.     Hnatuan taimi mi a si.

3.     Taksa le ziaza dam cahnak neitu a si.

4.     A tirhsiangmi a si.

5.     Innsang ruattu a si.

6.     Pasal cawisangtu a si.

7.     Sumaw hawl thiamtu a si.

8.     Ziaza ah felfai zettu a si.

9.     Midang ih thangthat comi a si.

10.  Leenglam mawinak hnak in sunglam mawinak a simi Pathian tihzahtu, ziangkim ah Bawi Jesuh aiawh in, Pathian sunlawinak hrangah cangvaitu a si.

---

[1] John F. Walvoord and Roy B. Zuck, The Bible Knowledge Commentary: OT (99), 906.

[2] Tom Fry, The King’s Family Altar (2012), 3.

Cak Sinsin Uh!

- Rev. Run Cung Mang

Khrih Jesuh cu kan Bawipa a si ti ih nan pom ngah zo ruangah Amah thawn pehzom aw in nung uh. Amah sungah nan hram cu thukzet in bun uhla, nan nunnak cu Amah sungah inn bangin sak uh; zirh zo mi nan si vekin nan zumnak ahcun cak sinsin uh; cule lungawinak in khat uh. - (Kolose 2:6-7)

Thuhmaihruai:

Zumtu kan thlarau nun tthanglian pitling sinsin dingin tharthawh ringring a ttul. Daithlang le zaangzel ih um ding kan si hrimhrim lo. Jesuh Khrih - lamzin thar le lamzin nung (Hebru 10:20) sungah nun tharnak le nun thlengh awknak taktak nei dingah ka lo sawmngiar duh a si. Paul in Kolose 2:6-7 sungah zumtu thlarau nun cak sinsin dingih a forhnak ihsin thlarau thazaang la tlang uhsi!

1. Khrih thawn pehzom sinsin uh (Kolose 2:6)

Paul in: “Amah thawn pehzom in nung uh,” (c. 6) a ti. Khristian cu Khrih thawn pehzom aw ringring ding kan si. A sungah kan um ih kan sungah a um ringring a ttul. Jesuh in, “Keimah thawn pehzom uhla kei khal nanmah ka lo pehzom ve ding. Sabit hnge cu amahte lawngin rah a rah thei dah lo; sabit hripi thawn a pehzom awk lawngah a rah thei a si. Cubangtuk in keimah thawn nan pehzom awk lo ahcun nan rah thei hrimhrim lo ding” a ti (John 15:4). Khrih thawn pehzom aw sinsin dingin thlacamnak le Bible siarnak ah taimak suah uhsi!

2. Khrih sungah nun hram thuk bun sinsin uh (Kolose 2:7)

Paul in, “Amah sungah nan hram cu thukzet in bun uh” a ti. Kan thlarau nun Khrih sungah thuk sinsin ih kan bun lawngah a tthanlian ding. Paul in thlarau nun cu engineer ih innsak thawn a tahtthim. Inn saangpi sak tikah innhram (foundation) thukzet a ttul. A foundation a thuk lo asile innpi a fek lo ding. Jesuh in vutnel parih innsaktu le lungto parih innsaktu tahtthimnak a sim (Matt. 7:24-27). Pathian Thu a thei ih a thluntu cu lungpi parih innhram ttohtu bangin ruahsur le thlisia hrang lak khalah a sawn lo a ti. Thlacamnak le Bible siarnak thawn Khrih sungah hramthuk sinsin in bun uhsi!

3. Khrih parah thlarau nun inn bangin sak sinsin uh (Kolose 2:7)

Paul in, “Amah sungah nan nunnak cu inn bangin sak uh” a ti. Khristian nun cu tthareh nun a si lo, amah kel ringring a si lo. Kum khat hnu kum khat thlarau nun sang deuhdeuh in sak sinsin ding kan si. Khrih thawn pehzom sinsin in Khrih sungah hramthuk bun sinsin ih thlarau nun saangsin ih sak sinsin ding kan si. Zumtu sinak ihsin dungthluntu ah, cuihsin Khrih hrang ih thlahmi dinhmun ti’n Khristian nun ah a dotdot in tthanglian pitling vingvo ding kan si.

4. Khrih nan zumnak ah cak sinsin uh (Kolose 2:7)

Paul in, “Nan zumnak ah cak sinsin uh” a ti. Zumtu thlarau nun cu cak deuhdeuh le fek deuhdeuh ding a si. Thlarau nun ah tthangso thei loin amah kelte si ringring ding a si lo. Khrih thawn pehzomnak, Khrih sungih hramthuk bunnak le Amah parih thlarau nun saknak in zumnak thazaang cak sinsin ding kan si. Bible le Nitin Thlarau Rawl siar, Bible zirzoinak nei tam sinsin, thlacam taima sinsin Khrih hrangah pumpek sinsintu si dingah in sawmngiar.

5. Lungawinak in khat sinsin uh (Kolose 2:7)

Paul in, “lungawinak in khat uh” a ti. Zumtu nun cu ziangtik khalah lungawi ringring ding kan si. Zumtu tisa mi si loin zumtu thlarau mi taktak cun a nitin nun ih a hmuhtonmi parah Pathian hnen lungawi thusim thei ding hi a si. “Cat loin nan lungawi uh. Thlacam ringring uh. Ziangvek dinhmun khalah lungawithu sim uh, Cumi cu Khrih Jesuh ah Pathian ih a lo duhsakmi a si” (1Thes.5:16-18). Jesuh a pakhatnak ah ret, midang a pahnih ah ret ih mah le mah netabik ah ret awtu pawl nun cu ziangtik khalah lungawinak in a khat ding.

Thuneitnak:

Duhdawtmi zumtu, kum zabu 21 ih kum hrabu hlun (2001-2010) cu kan taanta zo ih kum hrabu thar (2011-2020) sungah kan lut zo. Calendar, Diary le Notebook thar kan thlengh bangin kan vision le kan life style tla a thar in kan thlengh thluh a ttul! Jesuh Khrih cu i Runtu le ka Bawipa tiih kan zumnak fekter sinsin ding, Amah thawn kan pehzom awknak thukter sinsin ding. A sungah hramthuk bun sinsin ding le kan zumnak cak sinsin dingin thlacamnak le Bible siar, khawm le tettikhan, pumpek cangvaihnak in zuam sinsin ding kan si. Cule khawvelmi bangin phunzai hmangtu si loin, ziangtiklai caan khalah Pathian thangtthatnak le lungawinak thawn khat sinsin ding kan si.

Khrih le miphun hrangah rinsantlak zumtu ttha si dingin zuam sinsin uhsi!