Zumtu le Tisa Nun (Rom 7:13-25)

Zumnak lam ih kan pa bik kan timi Paul in “tuah ka duhmi ka tuah thei lo ih ka duh lomi ka tuah” (Rom 7:14) tiah a ti. Asinan, Pathian cu thangthat si ko seh, Jesuh Khrih thawng in i rundam zo tiah a ti (7:25).

Hi ca tlaang hi Bible thiam pawl ih buai bikmi pakhat a si. A tlaangpi thu in phun thum in simfiang daan a um. A pakhatnak pawl cun, Paul in zumtu pawl ih nitin kan tonmi nunnak a si tiah an sim. Pathian in sualnak sal sung in in run zo. Asinan, tisa ih um lai kan si ruangah nitin sualnak in in hnaihnok lai. A tawizawng cun, rundam zomi kan sinan, Jesuh Khrih bang in kan famkim hrih lo (already but not yet) thu a simmi thu a si tiah an pom.

A pahnihnak pawl cun, zumtu ih sinak thu a simmi a si lo. Zumtu a si hlan, Judah mi a si lai ih a buainak thu a simmi a si tiah an pom. Amai tonmi thu in zum lo tu pawl ih buainak thu a simmi a si tiah an ruat. Khrih zumtu a si hlan ah Paul in daan thlunnak hi Pathian thawn kan pehzom awk theinak hrampi a si tiah a rak ruat. Curuangah, daan nasa zet in a rak thlun. Asinan, cui daan cu a sualnak lawnglawng a lang ter sin ih, sualnak tuah lo ding in a kham thei lo ti a hmu. Cu tikah, sualnak cu a tuah thotho ih, cui sualnak cun, Pathian thinhennak le ttihnak lam ah a hruai.

Zum lo tu cun, ka ttha tawk fawn lo ih, ka thih le Pathian thawn pehzom awknak kan nei maw nei ngaingai lo aw tiah ttih le phang in kan um theu. Asinan, Paul khal in cu ti in a thin a phang nan, Jesuh Khrih thawn an ton awk hnu ahcun, hnangamnak thawn a nunnak a khat. Ziangah tile, Pathian thawn pehzom awknak a neihmi cu a mai tthatnak le daan thlun theinak ruangah si sawn lo in, cem thei lomi Pathian duhdawtnak le zaangfahnak ruangah a si ti a fiang. A sualnak in Pathian thinhennak a suah ter nan, Pathian ih duhdawtnak cun, kan sualman cu Jesuh Khrih in a nunnak pek tiang in kuan sak. Cucu Paul in a theih ruangah, kan sualnak cazin cu thinglam tah par ah a siatbal theh tiah a ti (Kol 2:14).

A pathumnak pawl cun, Khristian nun pitling hrih lo pawl ih thu a simmi a si tiah an ti. Pathian thu sungah a um nan, sualnak a neh lo. Ziangah tile, Thlarau Thianghlim thawn pawlkom awknak in Pathian kha lungawi ter a tum lo. Curuangah, zumtu cu Rom 7 in kan suah san ih Rom 8 sungah feh in nitin Pathian in in duhdawt zia le nehnak in pek zomi phuang in nun pi ding kan si tiah an pom.

Khuimi pom daan hi a dik bik ti ih sim ding a har zet. A cang thei thehmi cu an si. Himi pathum kom in an thatnak ciar kan lakkhawm asile, a tanglam bang in kan thu kan khaikhawm thei. Zumtu pawl cu daan thlun ruangah Pathian thawn pehzom awknak neitu kan si lo. Pathian ih duh lomi daan kan pahbal ruangah, Pathian ih thinhennak tuar ding kan si. Asinan, Amah Pathian lala in, in duhdawt tuk ruangah, kan sualnak cawhkuan pawl hmuahhmuah tuartu dingah, a fapa in pek. Cui a fapa Jesuh in kan ai ih a thihnak le thawhsalnak ruangah, Pathian in kan sualnak pawl hmuahhmuah in ngaithiam. Cumi cu Pathian thawn kan peh zom awknak hrampi bik a si. Asinan, tisa ih ummi kan si ruangah, sual nei lo kan si thei lo ding nan, nitin thlarau Thlarua Thianghlim thawn pawlkom awknak in Pathian in nehnak Khrih thawng ih in pekmi sualnak cu malsin malsin in a tuahtu si ding kan si timi hi Paul in (7:25) ih a sim duhmi a si. Mirang ttong in kan tile, “we will never become sinless, but we will certainly sin less.”

Hminsin: Rom simfiangnak a pehpeh ih siar na duh le, a tanglam ih, "Label" timi te ah "Rom simfiangnak" timi kha hmet aw la, a hlan ta pawl khal na siar thei ding.

1. Midang ih ttulmi kha ruat thiam aw (pay attention)

Nitin te kan suhsohnak lamzin ih kan feh tikah, ziang khal zoh cuca lo in kan feh men theu. Kan thlen duhnak kan thlen ding lawng kan ruat men theu. Kan kiangkap thawn peh zom awknak nei lo in kan um men. Asinan, kan kiangkap kha tha te in kan zoh ih kan ruah a sile, thil thar tampi kan hmu ding. Thingkung kan hmuhmi khal thinngkung pakhat men an si nawn lo ih, haikung a si thlang. Mi pakhat a feh reromi khal kha minung pakhat a feh ti si nawn lo in, nupi nu pakhat, riahsia maw, lungawi in a feh tiah kan hmuh thei thlang. Cucu ziangruangah tile, kan kiangkap kha hi hmun ih a ra dah lomi mithar pakhat ih mit le zoh daan ih kan zoh ruangah a si. Curuangah, mi pakhat khat thawn kan ton awk tikah, an thuhla kha kan ruahnak sungah kan ret le cinken a thupi ngaingai. Mi pakhat khat thawn kan ton awk tik ah kan thuruah daan ding a tanglam ah ka tar lang duh:

• Rualpi pakhat thawn ka biak aw ti men si lo in, kan dung kan ton awk lai ah a fa dam lomi thu i ruahtu hi ka rual thawn kan bia aw ti kan ruah a tul. Neta lam kan ton awk khal le hi thu kan ruah awkmi pawl hi ka thinlung sungah ka cingkeng ding tiah ka ti awk a tul.
• Mi pakhat thawn kan tong aw ti men silo in, phunhra kan kai lai ah, nupi/pasal tuan te in a rak nei ih college khal a kai thei nawn lo ih, kan rualpi sinak khal a thinlung te in a ttihmi hi ka rual pa/nu thawn kan bia aw. Curuangah, rualpi kan sinak hi a zawr dah lo sokhaw tiah ka langh ter a tul ti kan ruah a tul.
• Thanaunak thu a nei dahmi an sile, an thilti theinak kha phorh sak in thazaang ka pek tul tiah kan theih a tul.
• Mawtaw lam zin cuh aw ciamco lai ah, khat lam nu/pa ih mawtaw hi ka feh ter hmaisa lo le a tang ringring ding ti ruah thiam a tul.
• Midang casiar rero na hmuh a sile, an casiar ka hnaihnok pang ding tiah dim te in maw, a dang ah maw feh in kan biak awk a tul tiah kan ruah thiam a tul.

Midang hrang ruah thiamnak timi cu kan kiangkap ih ummi midang pawl kha ziangziar lo le ruat lo ih nun tha lo kha nehnak nun a si. Midang ih thuhla le tulmi kha ruat thiam in kan pawlkom tikah, midang kha ttihzah upat kan peknak a si. Midang ih thuhla le tulmi kan ruah tikah, kan mah ih thuhla le tulmi khal kan zoh thiam awk a tul. Thuthimnak ah, mi pakhat in kan thinheng ko in tuah tikah, kan ruah dingmi cu, hi ka thinhennak hi thinhen ding a tlak ngaingai in i ti maw? Asilole, keimah in ka huat ruangah ka rak thinheng men? A rei hlan te ah hi ti ih ka va tile, ka sir aw sal pei maw? Hi ti ih ka va tile, a hrang ah teh ziang thathnemnak a um? Amal bik ka hrangah teh ziang thathnemnak a um? ti pawl kan ruah ta a tul.

Ciite le makphek thu: Vei khat ah tlawng saya pakhat in a tlawngta pawl kha midang ih thuhla le tulnak ruat thiam ding in cite le makphek thu thawn thu a zirh. A tlawngta pawl kha hi ti in thu a sut.

“Tu hi rawl dawr ah rawl kan ei. Ciite i rak pe aw tiah ka lo ti. Ziang na tuah ding?” tiah a tlawngta pakhat cu a sut.
Tlawngta A in “Ciite ka lo pe ding” tiah a ti.
“Cule ziang na tuah bet ding?” tiah a sayapa in a sut bet.
“Ciite i dil ih ciite ka lo pek, cui’ tlun cu tuah ding ka thei lo” tiah tlawngta pa in a ti sal.
Tlawngta dang pakhat B in malte rei ah, “oh, makphek tla ka lo pe ding” tiah a sim bet.
An sayapa in, “Na hmaan” tiah a sim. “Asinan, ziangruangah ka lo dil lomi tiang i pek?” tiah tlawngta pa cu a sut.
“Ziang ruangah makphek ka lo pe ding tile, na ttul leh pangah” tiah tlawngta pa cun a let sal.
Sayapa cun, tlawngpa B pa kha, “Ka tulmi na ruah tikah, fiangte ih ka lo dilmi lawng si lo in, a fiang lo nan, ka ttul theimi tiang na ruat. Cui’ ruahnak cu, midang ih ttulmi kha an sim lo khal le khuaruahsak thiam a si ih, ziaza mawi taktak a si. Asinan, mai hrang lawng a ruattu pawl cun, midang in an sim lo mi ttulnak ruahsak cu sim hlah, an sim cing hman ah, an thatnak tumtah sak duh lo in a tuah sak duh lo tu pawl an si” tiah a ti.

Ziaza mawi a pakhatnak cu midang ih tulmi le thuhla kha an mah in an simfiang lo men ding nan, duhdawtnak le zawnruahnak lungput thawn ruahsak le khuakhan sak khi a si.

A pehpeh ih Ziaza Mawi thu siar na duh le, Labels timi zawn ih "Ziaza Mawi" timi kha hmet aw la, a hlan ta khal na siar thei ding.

My Short Memo for Burmese Community

Dear Brothers and Sisters in Christ,

This is my short, may not be last, message to all members of Burmese community at Philadelphia. In order to improve all Burmese people in every sphere of life here in this country USA, let us remember three L s:

Love = Love each other as God loves us (Jn 13:34)
Listen = Listen to the needs and feelings of others (Phil 2:3,4)
Lead = Lead not as a boss, but as a servant (Mk 10:45, Phil 2:5)

Don't wait for others to lead this community but you stand up and lead them. God wants you yourself for the manifestation of his presence in this community to give them hope and peace. Always remember our motto itself, "We are witnesses of God" (Isai 44:8)

Once one said, "God wants availability more than ability."

We are doing these three Ls because believers are the visible body of Christ. We serve Christ by serving His visible body.

Hasta mañana,

Sanno

Ziaza Mawi Hril Thiamnak

Ziaza Mawi Hril Thiamnak timi hi Professor R.M. Forni ih nganmi Choosing Civility: The Twety-Five Rules of Considerate Conduct ((2002) timi sung in a tha ka timi pawl ka hril ih ka nganmi a si.

Ziaza mawi (Civility) timi hi ziang a si?
Ziaza mawi timi cu midang zawn ruat thiammi nunnak khi a si. Midang zawn a ruat timi cu a mai’ dinhmun hi keimah si bang sehla, ziang tin ka tuar pei? Ziang tluk in ka thin a bang pei? ti ih thuruah thiam khi a si. Midang ih zawn a ruat thiamtu pawl cu midang khal in an duhdawt, an rinsan ih a thinlung a nuam. Curuangah an dam. Ziaza mawi neih cu damnaknak a si.

• 1950s kum ah Harvard tlawngta mino damcak zet pawl kha ziangtluk in an nulepa thawn rualrem zet in an um timi thusuhnak pawl an phit ter. 35 kum nga a rei hnu ah cu pawl ih hardamnak medical record an zoh sal tikah, nulepa thawn rualrem aw te ih a um lo tu pawl zate (100%) in ttihnung zetzetmi natnak: thinlung dam lonak le ril lam dam lonak ti pawl an nei theh. Nulepa thawn rem le duhdawt aw zet ih a nungtu pawl cu 47% hrawng lawng in natnak an ngah.

• 1965 ah Lisa Berkman timi nu in thinlung le taksa a peh tlaih awk daan pawl a zingzoi hram a thok ve. California ramtthen sung ih um Alameda County minung pawl thawng tampi kha innsaang, pawlkomnak, le kawhhran ah pehtlaihnak an neih zia a sut. Kum 9 a rei hnu ah, zianghman pawlkomnak a nei lo tu pawl cu midang pawl thawn pehtlaihnak a neimi pawl hnak in a let thum zik hrawng in an thi tuan tiah an hmu suak. 1979 hnu ah midang dang khal in an run zingzoi sinsin ih, midang pawl thawn pawlkom aw lo ih mah lawng um hi dam lonak suah ter tu hrampi pakhat a si zia an hmu sinsin.

• Dr. Janice Kiecolt-Glaser le a rualpi pawl in Ohio State University ah an zingzoi ve ih an hmuh suakmi cu, innsang nu le pa rem awk lonak tam a neitu pawl ih innsaang pawl cu damnak an nei mal. Lungnatnak khal an nei tam ti a si.

Curuangah ziaza mawi a simi midang zawnruat thiam in midang pawl thawn kan pawlkom awk asile, midang pawl an thin a nuam ding. Cutikah, kan kiangkap pawl khal kan mah thawn um tlaang an duh sin ih, kan nih khal kan thinlung a nuam ve a si. Thinlung nuam cu damnak a si. Curuangah, ziazamawi cu damnak a si.

R.M. Forni, Choosing Civility: The Twety-Five Fules of Considerate Conduct (New York: St. Martin Press, 2002), pp. 1-32.

Peh bet ding ....

4.1.3. Agape Love: Nunnak Pek Tiangih Duhdawtnak (The love of Sacraficial Commitment)

Agape love timi cu mai zawn ruahnak pawl taansan in midang hrang ih nunnak pek tiang ih duhdawtnak khi a si. A tawizawng cun pek lam duhdawtnak a si. Bible sungah pek lam duhdawtnak cu fiang te in 1Kor 13:3-8a sungah in sim. Duhdawtnak cu:

A thin a sau
mi zaangfah a thiam
mi a iksiik lo,

tluang a khawng lo
a puarthau fawn lo
nun hel-hlong in a nung lo
amah ih zawn lawng a ruat lo,

a thin a tawi lo,

tisual mi parah thinciin a nei lo.
thil ṭha lo parah a lung a awi lo.
thutak parah a lung a awi.
a bei a dong dah lo;
ziangkim a zum,
ziangkim a beisei ih
ziangkim a tuar thei.
Duhdawtnak cu cem ni a nei lo.

Rualpi le rualpi karlak ih duhdawtnak (Philia) le fala tlangval duhdawt awknak (eros) cun, mi dang hnen in ruahsannak an nei ringring. Asinan, Agape duhdawtnak timi cu, ngah lam ding khal ruahsan lo in midang ih, thatnak le thansonak hrang a pe awmi duhdawtnak cu a si. Hi vek duhdawtnak sungah si feh uh tiah Paul khal in Efesa 4:32, 5:2 sungah in sim.

Fala le tlangval duhdawtnak cu ngai awknak le tisa hiar awknak par ah a tthum aw. Rualpi le rualpi kar ih duhdawtnak cu pawlkom awknak, le neihmi pawl hlawm awknak par ah a thum aw. Agape, Pathian ih duhdawtnak vek ih duhdawtnak cu mai nunnak, hlawknak, le ziang ka ngah thei pei timi duhdawtnak a si lo. Midang kha ziang ka pe thei pei timi lungput khi a si. A tawizawng cun, Agape duhdawtnak cu midang ih tul bikmi kha ngah ding a tlak lo zet lai khal ah pe siangtu duhdawtnak a si.

Agape duhdawtnak cu Pathian ih a lo duhdawtnak na par ih a neih daan na nun ih na teh ngah deuhdeuh le na nun in cui duhdawtnak cu a luang ve thei ding. Asinan, na nunpi cih tum tikah, “I ti daan a na tuk. Curuangah Pathian ih ka sualnak ii ngaithiam daan le ii duhdawt daan vek cun ka duhdawt thei hrimhrim lo” tiah na ti caan tampi a ra suak ding. Asinan, Pathian in, a hngetmi duhdawtnak cu, cumi pathum: fala le tlangval duhdawtnak, rualpi le rualpi duhdawtnak, le Pathian ih duhdawtnak timi pathum kom aw ringring ding ih tuahmi a si. Pathian ih duhdawtnak thawn a duhdawt aw tu pawl cu rualpi vek le fala tlangval vek khal in an duhdawt aw sinsin thei a si.

Fala le tlangval na si le, Pathian lamhruainak le midang hrang ih pek awknak nun kha na tisa duh hiarnak hmai ah re ringring ding in thlacam aw. Cu tikah, nan pawlkom awknak a harhdam ding. Na tisa hiar halnak khal mawi le rem bik in Pathian in a lo famkim ter leh ding.

Nupa nan si le, hi duhdawtnak pathum ih a feh tlaang ringring dingmi an si. Nan tthen awk ter le nan duhdawt awknak a hnget lo ding. Pacang pawl cun, fala tlangval vek (eros love) hi kan nupa kar ah kan sam bau tiah an ti tam. Nupi nu pawl cun, rualpi kar ih duhdawtnak (Philia) love hi kan kar lak ah kan hlawhsam tiah an ti tam. Asinan, an ruat theu lomi le, an hlawhsam bikmi ngaingai cu Pathian ih in duhdawt bangtuk ih duhdawtnak hi a si. Na hnen in na nupi/pasal in, na rualpi in Agape duhdawtnak na hnen in a ttul bik ti cing ringring aw.

Cui Agape duhdawtnak a tulmi cu a tling a tlak ruangah cui duhdawtnak thawn na duhdawt ding tinak a si lo. A hmaisa bik ih na duhdawtnak daan ding a si sawn ruangah a si. Jesuh Khrih in a lo duhdawt zia kha na nunnak in vun cing mang ringring aw. Cui tlun ah, midang ih tulmi famkim ter cu Bawi Jesuh hnen ih na lungawinak langh ter daan tha bik a si ti khal kan theih ringring a tul. A nauta bik par ih nan tuahmi cu ka par ih nan tuahmi a si tiah Bawi Jesuh in a sim (Mtt 25:40). Cuti in, Pathian ih duhdawtnak na sung ih a tehmi in, milai lam ih na duhdawt thei lomi pawl a lo duhdawt ter thei ding.

Pathian ih duhdawtnak cun, midang ih thinlung sungah, “A nih cun ii duhdawt taktak a si ti a theih fiang thei daan” in mi a duhdawt. Na nupi/pasal in i duhdawt taktak a si ti ih a tahfung cu ziang a si? A hrek hrangah cun, inn lam ih hman ding sumpai kim zet neih ding tla a si thei. Mihrek hrangah cun, an birthday ih laksawng pek tla a si thei. A hrek cun, an hnipuan hrukmi te kha hei lom sak tla khi an duh men ding. Mihrek cun, vacation feh in nuam zet te’n caan hman tlaang tla a si thei. Pakhat le khat ih duhdawtnak thei thiam ding ah, zuam a tul. Cumi kha a tuahpi awk nan zuam a si le, pakhat le pakhat ii duhdawt taktak a si ti nan thei aw thei sin ding. Nangmai duhmi le ttulmi lawng tuah sak hlah. Amai duhmi le ttulmi kha tuah sak tum sawn aw.

Himi ca ih a peh pawl siar na duh le a tanglam ih lables timi zon ih "A hngetmi duhdawtnak" timi kha hmet aw la pehpeh in na siar thei ding.

Khristian le Daan (Rom 7)

Zumtu pawl cu daan sung in nan luat zo tiah Paul in Rom 6:14-15, le 7:4, 6 ih a sim tikah, cui daan cu a timi cu ziang a si? Cui daan a timi cu Mosaic law tiah an timi Moses hnen ih Pathian ih pekmi thukham pawl an si. Cumi cu Thukam Hlun (Old Testament) sung ih a hmaisa bik uknga pawl khi an si. Cucu Torah ti khal in an ko. Curuangah, zumtu pawl cu Moses hnen ah Pathian ih pekmi daan ih sin luat ter nan si ti tikah, a sim duhmi cu cui daan ih ukmi nan si nawn lo tinak a si (1 Cor 9:19-21).

Kawlram sung in ramdang ih kan vaih tikah, Kawlram ih daan le duun in in uk nawn lo. Cuvek thotho in a pasal a thi zomi nuhmei nu cu a pasal ih daan in a uk thei nawn lo. Pasal thar zalen zet in a nei thei. Jesuh Khrih a rung suah tikah, daan hlun san cu a cem zo ih, daan thar san a hung suak. Jesuh a hung suah tikah, Pathian hmaika ah mi dingfel kan sinak cu daan thlunnak ruangah a si lo ih, Pathian ih zaangfahnak le duhdawtnak liolio ruangah a si zia a langh ter.

Asinan, Paul in zumtu pawl cu Thukam Hlun ih daan hlun pawl in a lo uk nawn lo a ti nan, Jesuh Khrih ih daan thar tangah nan um ih cui daan cu nan thlun dingmi a si tiah a ti (Gal 5:13-15). Khrih ih daan cu kim ter uh tiah a bet hrih (Gal 6:2). Khrih ih daan timi cu ziang a si? Paul ih simmi pawl sung ah Jesuh Khrih daan cu hi ciahhi a si tiah fiang te in a simmi ngaingai cu a um lo. Asinan, Pathian ih daan pawl thlun uh tiah daan khat lawng men si lo in daan tampi um ti in a sim. Curuagnah, zumtu ih thlun dingmi Jesuh ih daan thar pawl cu “Jesuh ih nun daan, a thupekmi pawl, le a dungthluntu pawl ih an zirhmi Thukham Thar” hi zumtu pawl ih thlun dingmi an si. Hi daan thar cu Pathian in a duhmi kha zumtu pawl in kan theih theinak ding ih in pekmi a si. Pathian ih fale pawl ih nun daan ding thuhlu pawl an si.

Thukham hlun ih daan pawl in in uk lo nan, nitin kan nunnak hrangah nun daan kan thiam theinak dingah a terek (detail) in in simfiangtu a si. Thukam Thar sung ah a tlangpi thu ih kan hmuhmi cu Thukam hlun sungah a terek tiang kan hmu thei. Curuangah, Thukam Hlun cu Thukam Thar kan theihfiang theinak dingah bawmtu a si.

Asile, Thukam Hlun cu a thupi lo kan tinak maw?

The New Interpreter’s Study Bible ((2003:2020) in cu hi ti in a sim. Paul in Judahmi pawl bang in daan (Torah) cu “a thianghlim, a dingfel ih a thami a si” tiah a ti ve (Rom 7:12). Asinan, daan ih tthat lonak khal a sim. Daan in sualnak hi a langh ter (3:20; 5:3), cun, sual tuah duhnak khal a suah ter (7:5). Curuangah, Pathian thinhnennak a thlen ter (4:15) tiah a ti. Asinan, Damascus lam zin ah Jesuh Khrih a hnen ah a phuan awk hnu (Tirh 9:1-20) cun, thu pahnih a fiang vuarvi. A pakhatnak cu daan ah dingfel takmi a sinan (Fili 3:6), Pathian do daltu, le Jesuh Khrih hremtu a si ti a fiang. A pahnihnak cu Pathian thawn pehtlaih awknak cu daan ruangah ah a si lo ih, Pathian ih zaangfahnak ruangah a si ti khal a fiang (6:14). Abraham khal kan zoh tikah, Pathian hmai ah miding fel a sinak cu a daan thlunnak “Vunzimtannak” ruangah a si lo. A zumnak ruangah a si zia fiang te in a lang (Rom 4). Curuangah, Christian pawl hrangah, daan cu Pathian ih duhmi ziaza pawl cu ziang an si ti theifiangnak ding hrangah a si (Rom 12:1-2).

Zo hman in daan kan thlun thei lo. Cui daan cun, kan sualnak a lang ter ringring. Kan mah te in cui sualnak sung in kan luat tum theu nan, kan tla sal cingcing. Curuangah, runtu kan tul zia in sim. Pathian hmai ah mi tlingtlak lo ka si ti kan theih awk tikah, Jesuh ih in pekmi zaangfahnak ruangah sual ngaithiamnak thuthang tha kha lungawi te in kan cohlang thei a si.

Khristian Nun Thanso Daan (Rom 6)

Khristian nun thansonak ding hrangah a hmaisabik ih kan theih dingah a thupi bikmi cu Pathian in Jesuh Khrih thawng in sinak thar in pekmi pawl kan theih hmaisa bik a tul. A hlan ah sualnak ih sal ah kan um. Asinan, a tu ahcun, Khrih thawng in Pathian in sualnak thawng sung in in lak ih, a mai fanu le fapa si ding ah in lak. Kum khua nunnak in pek ih, a rosartu ah in tuah (Rom 6:2, 11, 13, 14, 18, 22).

A pahnihnak ih a thupimi cu kan mai tuanvo a si. Pathian in Satan ih sal sung in in luat ter zo nan, kanmah lam khal in nitin Satan ih sal kan si nawn lonak kha kan langter a tul. Ziang tin kan langter ding tile, Pathian kan Bawi thar a simi hnenah kan pek awk ih a thu in kan ngai a tul (6:12, 13,19).

Cuti ih kan ti tikah, kan mah te Pathian thu tel lo in, kan zuamnak (self-help/ moralism/ legalism) in kan tha thei ti ih ka tinak a si lo. Pathian in nitin, kan sinak thar taktak ah um thei ding ah hna a tuan. Cui a hnatuanmi cu kan nih khal in Bible siarnak, khawmnak, le thlacamnak pawl in nei in Pathian thawn pawlkom awknak nei ding in fial. Cutin, zumtu pawl le Pathian thawn pumkhat te in kan feh vingvo ahcun, Pathian ih huham le hnatuannak kan parah a lang ding ih Amai in pekmi sinak thar le dinhmun thar taktak ah kan um thei ding. Christians are called to “become what they are” (p. 215).

Mihrek in Khristian nun cu mitkher (Magical view) vek in an sim. A thuzirhmi cu “Let go and let God” timi na nun hlun kha thlah aw la Pathian kha na nunnak uk ter aw la, vei khat te ah na dang vuarvi mei ding tiah an ti. Cumi zirhnak menmen cun, Khristian nun thansonak taktak hrangah a daih lo.

Khristian nun cu caan tampi la in nuam tete ih a thangso dingmi a si. Thuthimnak ah thingkung khi a thanso theinak dingah, tidai, dawm, ni le thli ti pawl a tul. Cu pawl um hlah sehla, mual kungpi tla khi a fate zet lai in a thi ding. Asinan, cu pawl kha nitin a ei, a ei vingvo tikah, nitin nuam tete in a thang ih kum a rei tikah, mual kungpi ah a cang. Zumtu Khristian nun khal nitin kan tthansonak in dawntu ziang pawl an si? Cu pawl kha tlaansan in, kan nun in cawmtu Pathian thu siar le ngai in, zumtu pawl thawn khal kom aw in, thlacam sak aw in kan feh a sile, kan tthangso vingvo ding. Tuisun ih na tthansonak ding hrangah na thlarau tirawl ziang na ei zo? Na thlarau a tthanso theinak dingah dawm na pe aw zo maw? Pathian ttongkam ziang na siar ih na ei zo? Pathian thawn thlacamnak in nan pawl aw zo maw?

Ref: Douglas J. Moo. The NIV Application Commentary. Grand Rapids: Zondervan, 2000.