Monday, March 23, 2009

1. Midang ih ttulmi kha ruat thiam aw (pay attention)


Nitin te kan suhsohnak lamzin ih kan feh tikah, ziang khal zoh cuca lo in kan feh men theu. Kan thlen duhnak kan thlen ding lawng kan ruat men theu. Kan kiangkap thawn peh zom awknak nei lo in kan um men. Asinan, kan kiangkap kha tha te in kan zoh ih kan ruah a sile, thil thar tampi kan hmu ding. Thingkung kan hmuhmi khal thinngkung pakhat men an si nawn lo ih, haikung a si thlang. Mi pakhat a feh reromi khal kha minung pakhat a feh ti si nawn lo in, nupi nu pakhat, riahsia maw, lungawi in a feh tiah kan hmuh thei thlang. Cucu ziangruangah tile, kan kiangkap kha hi hmun ih a ra dah lomi mithar pakhat ih mit le zoh daan ih kan zoh ruangah a si. Curuangah, mi pakhat khat thawn kan ton awk tikah, an thuhla kha kan ruahnak sungah kan ret le cinken a thupi ngaingai. Mi pakhat khat thawn kan ton awk tik ah kan thuruah daan ding a tanglam ah ka tar lang duh:
  • Rualpi pakhat thawn ka biak aw ti men si lo in, kan dung kan ton awk lai ah a fa dam lomi thu i ruahtu hi ka rual thawn kan bia aw ti kan ruah a tul. Neta lam kan ton awk khal le hi thu kan ruah awkmi pawl hi ka thinlung sungah ka cingkeng ding tiah ka ti awk a tul.
  • Mi pakhat thawn kan tong aw ti men silo in, phunhra kan kai lai ah, nupi/pasal tuan te in a rak nei ih college khal a kai thei nawn lo ih, kan rualpi sinak khal a thinlung te in a ttihmi hi ka rual pa/nu thawn kan bia aw. Curuangah, rualpi kan sinak hi a zawr dah lo sokhaw tiah ka langh ter a tul ti kan ruah a tul.
  • Thanaunak thu a nei dahmi an sile, an thilti theinak kha phorh sak in thazaang ka pek tul tiah kan theih a tul.
  • Mawtaw lam zin cuh aw ciamco lai ah, khat lam nu/pa ih mawtaw hi ka feh ter hmaisa lo le a tang ringring ding ti ruah thiam a tul.
  • Midang casiar rero na hmuh a sile, an casiar ka hnaihnok pang ding tiah dim te in maw, a dang ah maw feh in kan biak awk a tul tiah kan ruah thiam a tul.
Midang hrang ruah thiamnak timi cu kan kiangkap ih ummi midang pawl kha ziangziar lo le ruat lo ih nun tha lo kha nehnak nun a si. Midang ih thuhla le tulmi kha ruat thiam in kan pawlkom tikah, midang kha ttihzah upat kan peknak a si. Midang ih thuhla le tulmi kan ruah tikah, kan mah ih thuhla le tulmi khal kan zoh thiam awk a tul. Thuthimnak ah, mi pakhat in kan thinheng ko in tuah tikah, kan ruah dingmi cu, hi ka thinhennak hi thinhen ding a tlak ngaingai in i ti maw? Asilole, keimah in ka huat ruangah ka rak thinheng men? A rei hlan te ah hi ti ih ka va tile, ka sir aw sal pei maw? Hi ti ih ka va tile, a hrang ah teh ziang thathnemnak a um? Amal bik ka hrangah teh ziang thathnemnak a um? ti pawl kan ruah ta a tul.

Ciite le makphek thu
: Vei khat ah tlawng saya pakhat in a tlawngta pawl kha midang ih thuhla le tulnak ruat thiam ding in cite le makphek thu thawn thu a zirh. A tlawngta pawl kha hi ti in thu a sut.

“Tu hi rawl dawr ah rawl kan ei. Ciite i rak pe aw tiah ka lo ti. Ziang na tuah ding?” tiah a tlawngta pakhat cu a sut.
Tlawngta A in “Ciite ka lo pe ding” tiah a ti.
“Cule ziang na tuah bet ding?” tiah a sayapa in a sut bet.
“Ciite i dil ih ciite ka lo pek, cui’ tlun cu tuah ding ka thei lo” tiah tlawngta pa in a ti sal.
Tlawngta dang pakhat B in malte rei ah, “oh, makphek tla ka lo pe ding” tiah a sim bet.
An sayapa in, “Na hmaan” tiah a sim. “Asinan, ziangruangah ka lo dil lomi tiang i pek?” tiah tlawngta pa cu a sut.
“Ziang ruangah makphek ka lo pe ding tile, na ttul leh pangah” tiah tlawngta pa cun a let sal.
Sayapa cun, tlawngpa B pa kha, “Ka tulmi na ruah tikah, fiangte ih ka lo dilmi lawng si lo in, a fiang lo nan, ka ttul theimi tiang na ruat. Cui’ ruahnak cu, midang ih ttulmi kha an sim lo khal le khuaruahsak thiam a si ih, ziaza mawi taktak a si. Asinan, mai hrang lawng a ruattu pawl cun, midang in an sim lo mi ttulnak ruahsak cu sim hlah, an sim cing hman ah, an thatnak tumtah sak duh lo in a tuah sak duh lo tu pawl an si” tiah a ti.


Ziaza mawi a pakhatnak cu midang ih tulmi le thuhla kha an mah in an simfiang lo men ding nan, duhdawtnak le zawnruahnak lungput thawn ruahsak le khuakhan sak khi a si.

A pehpeh ih Ziaza Mawi thu siar na duh le, Labels timi zawn ih "Ziaza Mawi" timi kha hmet aw la, a hlan ta khal na siar thei ding.

No comments: