Sunday, November 15, 2009

12. Neemte in Tong Aw (Keep It Down)


“Let us be silent-so we may hear the whisper of the Gods” – Ralph Waldo Emerson

Thufim 15:1

Awkaa neem ih thulehnak in thinhennak a daiter; Asinain ong hrang in thinhennak a suahter sin.

Thusimtu 3:7

Thlek caan a um ih hit caan a um,

Daite ih um caan a um ih ong caan a um;

Hla:

(Saka Saka pyaw deh kha, phiphi lay ta pyaw ba)2

Kyiankyian ttantan pyaw deh kha, tu siksu laih may

Saka Saka pyaw deh kha, phiphi lay ta pyaw ba.

(Mithawn nan biak awk tik ah, neem zette in tong aw)2

Awka hrang na hman ahcun, a riah a sia ding

Mithawn nan biak awk tik ah, neem zette in tong aw


Tuisun ah kan theih tam bikmi cu “Air Pollution,” “Thli Balhternak ti hi a si. Asinan, a tu ih kan zir dingmi cu “Noise Pollution” timi “Aw Balhternak” timi a si. Aw balhternak timi cu mi ih hnaset ko awnau khi a si.

Ringzet ih awnaunak hi midang thinnuam lo ko tuahtu, midang thinheng tertu le hnaihnoktu bik pakhat a si. Thuthimnak ah, mipkhat a ih thah laifang ah, ring zet in biak awk le hla tla sak sehla, a itthat tu cu kan hnaihnok ih a thin kan hen ter. Curuangah, kiangkap thawn mil aw zet (harmony) nei zet ih awnau thiam cu ziaza mawi ih hram a si.

Kiangkap thawn mil aw zet ih um dingah kan ral rin dingmi pawl cu:

  1. Na tong tikah, neemte le nuamte in tong aw. Midang kha khawkrak hlah.
  2. TV, Computer, CD player le na Ipod pawl kha nangmah lawng thei ding in ngai aw.
  3. Ziang nazii pakua hlan ah ringzet in thawngvang tuah in hnatuan hlah. Midang zaan ih hnatuan pawl an it that lai tla si thei.
  4. Na car horn kha na fehnak humhimnak lawngah hmang aw. Hello tinak ah tum hlah.
  5. Biakinn sungah mi bia hlah. “Khawm thawh hlan ah, Pathian kha bia aw. Khawm lai ah Pathian ih a lo biakmi kha ngai aw. Khawm thehhnu ah midang kha bia aw.”
  6. Library sung ah mi bia hlah.
  7. Rawl dawr (restaurant) khal ah dimte le neemte in tong aw.
  8. Zuknung inn (theater) ah mi bia hlah.
  9. Biakinn, cabu inn (library), rawldawr (restaurants) le zuknung inn (theater) na luh hlan ah na cell phone phit aw. Na phih lo le, awn lo in a hnin theimi (vibrate mode) ah re ta aw.

Midang pawl na kiangkap ah an tong a ringtuk a sile, “dimdeuh in nan tong thei pei maw, ca ka siar lai ih/ ka it lai ih” tiah tiah zaangfah dil aw. An duh lo ih an tong thotho le, buainak suah lo ding in, sim nawn hlah aw. Na umnak thawn sawn aw. Culole, kha tawk ih ummi upa pakhat khat kha sim sawn aw.

Na ruah ringring dingmi cu ka aw/awn-au in midang a hnaihnok pangpei maw? tihi a si.



No comments: