13. Midang Ih Umnak Upat Thiam Aw (Respect Other People’s Space)

Phil 2:4-5

⁴Nanmah duhnak lawng si loin midang in an hrangah a thupi bikih an ruahmi kha a hmuhzia thiam ve uh. ⁵Nan thinlung put daan cu Khrih Jesuh ih thinlung put daan vekin siseh.

Midang ih umnak upat pek thiam hi ziaza mawi khal a si ih, Pathian khal in a duhmi a si. Minung cun, kan mai duhnak le rem ti zawng in nun kan duh theu. Asinan, Pathian tongkam cun midang in thupi timi/rem timi kha zoh thiam sawn ding in forh.

Midang ih umnak upat thiam dingah, ziang kan tuah ding?

1. Midang thawn nan biak awk tikah, naih tuk in bia hlah. Na naih tukmi kha a rem lo le, dungah a sip ding. Dung ih a sip ahcun, hlat deuh in biak a duh timi thei aw. Na thinheng hlah. A mai duhmi kha thei thiam aw.

2. Mi kut na kaih tikah, na dai tikah, a duh lo tu an um ding. An duh le duh lo kha an ruangpum cang daan in an lang ter ding. Cumi zoh in, an duh lo ahcun, an mah na dai daan kha ralring aw.

3. Laphak ti dawr ah, mi pakhat in cabuai pakhat ah a rak to zo ahcun, tonak a lawng lai maw? Midang hrangah na zuahmi a si maw? ti pawl sut ta aw.

4. Miih inn ih na va leen tikah, midang zung ih na va feh tikah, an saangka king ta lo in, ong hlah. Sangka na king ta ding ih, rung lut aw tiah an lo ti hlan lo lut hlah aw.

5. Mawtaw na mawn tikah, midang naih tuk ih mawtaw mawn cu an mah na upat lo tinak a si. Midang mawtaw kha naih tuk hlah.

6. Tokheng par ih na to tikah, minung pahnih tonak kha pkhat in luah hlah. Mawtaw na park tikah, pahnih parknak ding ah pakhat lawng park hlah.

7. Midang ih ihnak khaan na feh tikah, an mai thu lo in lut suak hlah. Sangka king ta aw la lut aw.

8. Ring zet in phone thawn midang bia hlah. Na kiangkap pawl daite ih cazoh/um/it duh khal an um tla si thei.

9. Dawr na feh tikah, dawr neitu ih kazuhsaih zet dingmi ka si ti ruat in, an lo zoh lo li lo pang tikah, na thinheng hlah. A man lo si thei.

10. Midang ih biak awk lai ah hnaihnok in mi va bia hlah.

A Nungmi Ruahsannak, A living Hope

By San No Thuan

Minung cu ruahsannak thawn nungmi kan si. Na hmailam hrangah ruahsan ding zianghman ka nei lo tiah na ti a si ahcun, ziang na tuah khal le na tha a tho lo ding. A caancaan ah nun hman paih lo tiang in na um ding. Na riah a sia ding ih, na thinhar in na um ding. Na lung khal a fim nawn lo ding ih, midang thawn nan biak awk tik khalah zianghman concentration tuah thei nawn lo in na um ding. Curuangah, ruahsannak nung neih ding hi leilung tlunah a thupi bik miangmo pakhat a si.

Cui ruahsannak nung kan neih theinak dingah, ziang kan tuah ding?

1. Na ruahsannak le rinsannak cu sersiammi thilri par ah bun hlah aw.

Leitlun ah a hmunmi ziang an um? Ziangkim hi a laangte (temporary) lawnglawng an si. Na damnak, cahnak, mawinak, lennak, na nulepa, na sungkhat unau, le thianrual hi pawl tla hi Pathian in a langte sung lawng ih a lo pekmi an si. A mal te parah rintlak zet in na um ih, Pathian thluasuah kha karhzai ding in na tuah tikah, Pathian a lungawi ih a tampi kaitu ah a lo tuah. Asinan, cumi pawl hi Bawi Jesuh ih nun neemnak le duhdawtnak langternak ding hrangah a langte sung Pathian ih pekmi pawl an si ti na theih a tul.

Mihrek khat in Pathian ih thluasuah kha an zoh ih, kumkhua a hmun dingmi ah an ruat ih, cumi parah an rinsannak le ruahsannak an ret. Cutikah, an unau rinsan zetmi, an rualpi rinsan zetmi in vei khat te ah a thihsan tikah maw, an neihmi hlawnthil pawl mitthep karah Job bang tuk in an hlohral tikah, beidong in an nunnak cu an vuai a car theh. Cumi cu Profet Jeremiah hmang in Pathian in a sim ciammi a si.

Jer 17:5-7

5 Bawipa in, “Ka hnen ihsin

a tlan ih milai a rinsantu,

milai cahnak men a rinsantu cu,

Keimah in ka hnong ding.

6Amah cu nelrawn ih a khomi

hrambur vek a si;

Ramcaar le ramṭhing, leilung

alnak ram,

Zianghman a khoh thei lonak ih

hrambur vek a si.

A hnenah thil ṭha zianghman a

thleng dah lo.

2. Ka hmailam cu Pathian ih kut sungah a um timi zum aw.

Pathian cu na neih ciami pawl thluasuah lo petu a si. Na neih hrih lomi pawl tla thluasuah lo pe theitu a si. Cuvek thiamthiam in, na neih cia zomi pawl kha la sal theitu khal a si timi hi kan hngilh lo ah a tha.

Milai rinsan lo in Pathian rinsan ih na feh a si ahcun, Bawipa in thu in tiam: Jeremiah sung, le Isaiah sungah kan zoh hnik pei.

Jeremiah 17:7-8 sungah:

2.1. Thluasuah ka pe ding.

c.7. “Sikhalsehla keimah i rinsantu cu,

Bawipa ah rinsannak a neitu cu,

thlawsuah ka pe ding

2.2. Na thinlung le ruahnak hninghno zet in a um ding ih tihphan ding na nei lo ding.

c.8. Tiva kiangih a khomi thingkung,

a hram tidai a thlengmi thingkung

bangtuk a si.

Ṭhal caan nisa khal a ṭih lo,

A hnah a hring ringring.

Ruah a sur lo khalah a phang lo,

Rah a rah ringring.

Isai 40:28-31 sungah:

2.3. Na thazaang a tlung sal ding. Thazaang thar na nei sal ringring ding tinak a si.

c. 31. Sikhalsehla Bawipa a rinsan tu cu

An tha a tlung saal ding.

2.4. Hmailam ah na feh rero sin thei ding.

c. 31. Muvanlai vekin thlapharh in an zam ding.

An tlan khal le an tha a baang lo ding;

An feh rero khal le thacem in an sawn dah lo ding.

Ka hmailam cu Bawipa kut sungah a um timi na zum ih, na feh a si ahcun, tihphannak zianghman nei lo in, thin nuam te le hnangam zet in na um thei ding.

3. Tangdor/nunneem te in Bawipa tihzah in nung aw.

Na ruahsannak a nun ih thluasuah cotu na si theinak dingah tangdor in Pathian tihzah ding ih Pathian tongkam ih in fialmi a si.

Thufim 22:4

c. 4. Tangdor in Bawipa ṭihzah awla, Lennak, upatnak le nunsaunak na ngah ding.

Tangdor timi ih sullam cu ziang a si? Tangdor timi ih sullam cu thuneitu si duh lo in, midang rianh duhnak lungput khi tangdornak lungput tinak a si. Midang parih thunei duhtu si lo in, midang bom duhtu, rian duhtu va si aw.

Midang rian duhnak timi thinlung khi a tha zet nan, Pathian tihzahnak timi lungput thawn a kom awk lo le, kan tangdornak khi a hlei fuan thei. Over limit a si thei. Thuthimnak ah, midang rianh cu a tha tuk ko ee. Asinan, mi pakhat khat in “Zuu i va lei sak aw" tivek, Pathian duh lo zawng in, milai duhnak lawng thlun ding in thil tuah ding lo fial si bang sehla, zumtu in kan tuah ding a si lo. Midang rian ding cu zumtu ih nun a si ko nan, Pathian tihzahnak um lomi thu ahcun, midang kha va rianh/bom a tul lo.

Pathian tihzah timi cu ziang a si? Pathian tihzah timi cu sualnak huat khi a si. Lei lung minung pawl ih nun daan cawng lo in, Pathian thawn pawlkom aw ringringmi nun khi Pathian tihzah nun cu a si. Curuangah, na thinlung le na ruahnak ah Pathian ka tihzah le zah lo ti theih na duh le, “A tu hi zosi ka pawlkommi: Pathian maw, lei tlun tisa duhnak?” timi sut aw la, Pathian a si lo ahcun, Pathian hmaika ah na khukbil aw la a mah thawn pawlkom aw lohli aw. Cucu Pathian tihzah nun cu a si.

Thufim 8:13

Bawipa ṭihzah cu sualnak huat khi a si. Hngalnak le puarthaunak, sualnak lamzin le a dik lo mi ṭongkam ka hua.

Curuangah Baibol ca in, tangdor lawng in fial lo. Pathian khal tihzah uh tiah in fial. Cu ti ih kan nun a si ahcun: lennak, upatnak le nunsaunak nan ngah ding tiah thu in kam a si (Thufim 22:4).

Thunetnak:

Ruahsannak nung kan neih theinak dingah:

1. Milai rinsan hlah. Sersiammi pawl parah na ruahsannak re hlah.
2. Pathian cu na hmailam par ih thuneitu a si ti thei aw. Milai an si lo ti thei aw.
3. Tangdor in Pathian tihzah aw.

Ordination Ka Ngah Ni (November 21, 2009)

Rev. Colin Thorne (Chairman of Nomination Committee, DCBC)

le

San No Thuan

Pathian hmin in American Baptist Churches sung um, DC Baptist Convention le Falam Baptist Church, Maryland in Pathian hmai le mipi hmai ah Bawipai' tuukhaltu tha si dingah "Hriakthihnak", "Ordination" cu November 21, 2009, First Baptist Church of Frederick, Maryland ah phu lo zet ka si nan, sunglawi zet in in pek. Himi hi Pathian in a hnatuantu ding ih i hrilnak a si tiah ka zum ih ka lung a awi zet.

Ordination, hriakthihnak ah Pathian ih a hmanmi FBC,M le DCBC par khal ah lungawi thu sim cawk lo ka nei. Cun, ka par ah kutsuang in thla i camtu DCBC lam in Rev. Collin Thorne (Ordination Committee Chairman, DCBC), Rev. Dr. Cochran (AGS, DCBC), Rev. Dr. Larry Eubank (Pastor FBC,F), Rev. Tom Fry (FBC pawl kan khawmnak Biakinn ih pastor), le Laimi ih thlarau lam kan pa, Siangbawi Rev. Dr. Stephen Hre Kio, Rev. Dr. Robert Thawng Hlei, le Rev. Rollin Van Bik pawl par khal ah lungawi thu sim cawk lo ka nei.

Ordination in pek tikah, thucah pahnih a um ih, pakhatnak cu Rev. Dr. Cochran a si. A Bible caanghril cu John 10:11 a si. A thucahmi a tawi zawng cun, "(1). Jesuh nun thatnak kha nunpi ve aw. (2). Na tuurual pawl ih thathnemnak kha na ti thei tawk in hawl aw. (3). Tuu rual hrang ih nunnak pek timi cu Jesuh ih thatnak le duhdawtnak kha nun pinak ih a langnak saang bik a si. (4). Khui tik khal ah na tuurual pawl thawn, zo cak sawn ti in, buan tum hlah (no wrestling in the ministry)."

A pahnihnak ih thucahtu cu Siangbawi Rev. Dr. Stephen Hre Kio a si. A Bible caanghrilmi cu Rom 12:1-2 a si. A thucahmi bik cu, "Pathian cu a thianghlimmi a si. Curuangah, thianhlimnak lo cun, hmailam na feh thei lo ding," "No holiness, no future" timi a si (Lev. 11:44, Mtt 5:48, Heb 12:14, Mtt 5:8, 1 Pet 1:15). Thianghlim nun kan neih theinak dingah tuah lo dingmi le tuah dingmi pahnih a um."

"A pakhatnak ih tuah lo dingmi pawl cu: (1) Leilung ta ka si lo ti thei aw in, leilung thawn then aw uh. Pawl aw hlah uh. You must be separated from the world. (2). Leilung nun kha cawng hlah uh. Do not confrom to the world. (3). Na thuruahmi ralring aw. Na ruah vek in na tuah ding, na cang ding. Be careful of what you think. You will become as you think."

"A pahnihnak ih tuah dingmi pawl cu: (1). Bible siar aw. Na thinlung ruahnak a lo kil him ding. A lo thleng ding. (2). Thlacam aw. (3). Biakinn ah feh in khawm aw. (4). Bawipa zaanriah ei aw la Bawipai duhdawtnak in a lo thianhlim ter sal ding" timi a si.

Thih hlan lo cinken ding tha thucah thatha an si ih, ka lungawi ngaingai. Thazaang ka ngah zet.

"Hriakthihmi" ka sinak parah i lungawi pitu pumpak pakhat cio par ah ka lungawi zet ti ka lo sim duh. Ordination in pek tikah, Falam Baptist Church, Maryland in cawcang pound 800 man thawn in lungawipi ve a si. A ra khawmtu pawl cu minung 240 lai an si.

A hrek khat zuk pawl: Ordination pictures 1 Ordination Pictures 2,

12. Neemte in Tong Aw (Keep It Down)

“Let us be silent-so we may hear the whisper of the Gods” – Ralph Waldo Emerson

Thufim 15:1

Awkaa neem ih thulehnak in thinhennak a daiter; Asinain ṭong hrang in thinhennak a suahter sin.

Thusimtu 3:7

Thlek caan a um ih ṭhit caan a um,

Daite ih um caan a um ih ṭong caan a um;

Hla:

(Saka Saka pyaw deh kha, phiphi lay ta pyaw ba)2

Kyiankyian ttantan pyaw deh kha, tu siksu laih may

Saka Saka pyaw deh kha, phiphi lay ta pyaw ba.

(Mithawn nan biak awk tik ah, neem zette in tong aw)2

Awka hrang na hman ahcun, a riah a sia ding

Mithawn nan biak awk tik ah, neem zette in tong aw

Tuisun ah kan theih tam bikmi cu “Air Pollution,” “Thli Balhternak ti hi a si. Asinan, a tu ih kan zir dingmi cu “Noise Pollution” timi “Aw Balhternak” timi a si. Aw balhternak timi cu mi ih hnaset ko awnau khi a si.

Ringzet ih awnaunak hi midang thinnuam lo ko tuahtu, midang thinheng tertu le hnaihnoktu bik pakhat a si. Thuthimnak ah, mipkhat a ih thah laifang ah, ring zet in biak awk le hla tla sak sehla, a itthat tu cu kan hnaihnok ih a thin kan hen ter. Curuangah, kiangkap thawn mil aw zet (harmony) nei zet ih awnau thiam cu ziaza mawi ih hram a si.

Kiangkap thawn mil aw zet ih um dingah kan ral rin dingmi pawl cu:

1. Na tong tikah, neemte le nuamte in tong aw. Midang kha khawkrak hlah.
2. TV, Computer, CD player le na Ipod pawl kha nangmah lawng thei ding in ngai aw.
3. Ziang nazii pakua hlan ah ringzet in thawngvang tuah in hnatuan hlah. Midang zaan ih hnatuan pawl an it that lai tla si thei.
4. Na car horn kha na fehnak humhimnak lawngah hmang aw. Hello tinak ah tum hlah.
5. Biakinn sungah mi bia hlah. “Khawm thawh hlan ah, Pathian kha bia aw. Khawm lai ah Pathian ih a lo biakmi kha ngai aw. Khawm thehhnu ah midang kha bia aw.”
6. Library sung ah mi bia hlah.
7. Rawl dawr (restaurant) khal ah dimte le neemte in tong aw.
8. Zuknung inn (theater) ah mi bia hlah.
9. Biakinn, cabu inn (library), rawldawr (restaurants) le zuknung inn (theater) na luh hlan ah na cell phone phit aw. Na phih lo le, awn lo in a hnin theimi (vibrate mode) ah re ta aw.

Midang pawl na kiangkap ah an tong a ringtuk a sile, “dimdeuh in nan tong thei pei maw, ca ka siar lai ih/ ka it lai ih” tiah tiah zaangfah dil aw. An duh lo ih an tong thotho le, buainak suah lo ding in, sim nawn hlah aw. Na umnak thawn sawn aw. Culole, kha tawk ih ummi upa pakhat khat kha sim sawn aw.

Na ruah ringring dingmi cu ka aw/awn-au in midang a hnaihnok pangpei maw? tihi a si.

My Dream: No Two Masters!

Tuizing 11/14/09 naizi pathum tiang thil dangdang ka tuah ih, culawngah ka it lai. Ka thawh zik ah mang ka man ciamco. Ka mang sung ahcun, mipi tampi khawmnak ah an ra. Thu ka sim hlan ahcun, minung tampi an rak to. Caan rei nawn khawm a si thlan. Asinan, kei in thu ka sim thlang ding ka ti tikah, khawm caan a rei tuk aw an ti ih, mipi cu a burbur in an suak an suak ih, minung a thawng lai tomi sung ahcun, hlei nga kuam lawng an taang. Ka mang a bang zet. Ka thusim ding khal fiang cuca lo in ka um. Cule, mimal te kan si pam ka ti ih, cabuai kan kil ih, thusim ka thok. Thu ka vun sim ngaingai cun, hramlak vekah ka thleng lala. Asinan, ka thusim cu a thaw zet. Thu ka sim lai ah, mipa pakhat in tahthimnak ii hun sim. A timi cu, Cycle khi a ke par ah a rimmi um sehla, a slip ciamco ding tiah ii ti. Asinan, cycle kha hmailam ih a feh theinak ding hrangah, a ke a hermi khan leilung fekzet a kai ngah a sile, hmaiah a feh ding tiah ii sim. Leilung fekzet ih kaih ngah cu cycle hrang ahcun, hmailam ih feh caknak a si i ti.

Cumi tahthimnak in ka sermon cu a hun thawt ter ciamco. Thucu ka sim peh bet. Ka simmi cu “Bawi pahnih nan nei thei lo. Bawi pakhat kha na duh ding ih, a dang Bawi pakhat kha na hua ding. Culo ahcun, a dang Bawi pakhat in hmailam na feh theinak ding hrangah, tang hnget ding in a lo tuah lai ah, a dang Bawi pakhat cun, nal ding in na boot leeng ah sirim a lo hnuh sak. Cui siriim cu hnawt fai aw la, hmai ah na ke kar zaangzaang aw tiah thu ka sim ciamco ih ka kaa a thaw tuk.

Cun, ka sermon ka vun theh hrawngah, ka sermon cu ka kaa a thaw tuk, ka vun ngankhum ta ding ka ti ih, ka vun ngan khum zik tikah, ka mang ahcun, ruahnak tha pakhat a ra suak lala. Cycle kha hmailam ih a feh theinak hrangah, a ke kha a tawkfang hnak in na tuk ih nan ciat a sile, tong dang in a ke a ciat tuk a sile, a feh thei nawn lo ding. Hmailam ih na feh theinak ding ah hnaihnoktu tam tuk an um pang maw? ti in ka thinlung sungah thu ii vun ruah ter.

Ka hung thang ih ka vun ruahsal tikah, ka nunnak ah, ttantha khuar thei lo ko ii naal tertu thil hi ziang an si ti ka vun ruat ciamco. Cun, ka nunnak ah feh cak thei lo ko, ii rektu, ciat tuk ii um ter tu, a um pang maw ti pawl khua ii vun ruah ter ciamco. NO TWO MASTERS!

11. Midang Thawn Pumkhat Si Ding Zuam Aw (Be Agreeable)

Matt 18: 19

“A dang ka lo sim hrih ding: leitlun ah thlacam in nan dil mi thu ah mi pahnih nan lungkim tlang in thla nan cam a si ahcun vancungih a ummi ka Pa in a lo tuahsak ding. 20Ziangah tile ka hmin in mi pahnih siseh, pathum siseh, nan pumkhawm tikah nan hnenah ka um ve a si,” tiah a ti.

John 17:21

“21An zatein pakhat an si theinak dingah thla ka cam. Ka Pa, nangmah cu ka sungah na um ih kei khal na sungih ka um vekin annih khal kan sungah um ve hram haiseh. Nangmah in i thlah hi leilung in an zum theinak dingah annih cu pakhat ah cang hram haiseh.”

Mi hrek khat na hmu theu ding. An rualpi pawl thawn duhmi le tulmi bang aw thei dah lo na hmu dah maw? Biak har an si an timi khi nan hmu maw? Cuvek kan si lonak dingah ziang kan tuah ding.

Midang thawn lungkim thei lonak thu tha zet na neih lo ahcun, lungkim pi thei ding zuam aw. Midang ih thu lungkim pi theitu si dingah:

1. Keimah tla ka palh pang thei si ti in ruat thiam aw.

2. Ka thei ve theh lo ti khal cing ringring aw.

A caan caan ahcun, na tongmi le tuahmi na palh pang thei. Midang ih thu kha a dik sawn tla a si thei. Cumi cing ringring aw. Na palh pang le, ka palh tiah ral tha zet in sim ngam aw. Cu ti ih na sim tikah, thinheng in a dik sawn tu hnen ah ti lo in, tangdor te le neem te in sim aw. Cu vek thiamthiam in, zokhal thu thei theh ti kan um lo. Curuangah, nangmah le mah kha ka thuruahmi hi a sual pang thei timi le kei tla himi thu ah a dik mi thei thehtu ka si lo timi kha na sim awk sile, midang thawn rualrem te in nan pawlkom aw thei ding. Kei tla Pathian ka si lo. Limitation, tlaksaknak tampi neimi ka si timi na cin ringring ahcun, midang kha a do tum, nautat tum le huat tum lo in, an hnen in zir na tum ding.

Midang thawn pawlkom aw thei dingah:

1. Na lungkim pi theimi thu lam kha hawl sawn aw. Cu ti ih tikah, a zate in lungkim pi theh aw tinak a si lo. Na ruah daan tla cu sim ve ding a thupi.
2. Na lungkim lonak lam kha focus tuah ciamco hlah. Cumi na tuah le, nan pawlkom awknak nan hlat aw deuhdeuh ding.

Mirang Thufim pakhat sungah, “Na do dingmi ral hril thiam aw.” Do ding a tulmi lawng do aw la, a dang pawl cu do ciamco duh hlah. Thu na el duh tikah, na ruah dingmi cu:

1. Himi thu hi el awk ding a thupi maw?
2. Himi el awknak in ziang si thathnemnak a suak ding? ti ruat ta aw.

10. Midang ih ruahnak upat thiam aw (Respect Others’ Opinions)

Thufim 18:1

Midang thawn a pawlkom aw thei hrimhrim lomi cu, Mah ih duhnak lawng ruattu an si. Midang ruahnak cu a pom thei dah lo.

Phi 2:3-5

Mi nahsuahnak nei in, mahih zawn lawng ruat ih, mahih hminṭhatnak lawng hawl in zianghman tuah hlah uh. Pakhat le pakhat tangdor awk tonnak thinlung nei uhla midang hnakin ka ṭha deuh tiah ziangtik hmanah ruat aw hlah uh. 4Nanmah duhnak lawng si loin midang in an hrangah a thupi bikih an ruahmi kha a hmuhzia thiam ve uh.

Midang ih ruahnak upat daan:

1. Midang in “No,” “Ka duh lo” tiah an timi kha upat thiam hi mi upat thiamnak ih hrampi a si. Midang kha “ziang ruangah na . . . lo” ti sut hlah aw.

§ “Neta le in telpi leh aw maw” ti aw.

§ Midang in “NO” an lo ti daan “Signs” kha thei thiam aw.

§ Tahthimnak: Na kiang ih a tomi nu/pa in na biakmi hnak in a computer maw, a ca-uk maw a zoh rero le, biak awk ka paih lo “NO” a lo tinak a si ti thei thiam aw la upatnak pe in daite in um ding tum aw.

§ Ziangruangah midang ih “NO” an timi kha upat kan thiam lo?

o Nauhak bang in kan maih thu ih feh ter kan duh ruangah.

o Kan mah kha zianghman ah in siar lo ti kan ruah sual pang ruangah. A sang bik Siangpahrang le Pathian ih fanu/pa ka si ti cing ringring aw la, midang ih “NO” an lo timi kha lungawi te in na cohlang thei ding.

2. Midang khal ruahnak dang/tuah duhmi dang an nei thei ve ti thei aw la, upat thiam aw.

- Midang ih ruahnak kha ziangti in mawizet ih el daan:

1. Na ruahnak cu a tlaangpi thu in a hman ko ding. Asinan, himi thuhla par ahcun, …….. si sehla a dik deuh ding a bang.

2. Na ruahnak cu mi thinlung a la (appealing) na sa. Asinan, ……

3. Himi hi ol tuk in kan ruat men ih, kan ruahmi hnak in thil cang thei laimi a um ding ka zum.

4. A dik ko, asinan, hilam (nunau pawl, miphun thlendannak) ruah daan in zoh hnik uh la ……

- Midang pawl ih ruahnak upat thiam lo pawl ih lungput le tongkam:

1. Na ruahnak cu mi-aa ruahnak, sullam um lo, (crazy, stupid, worthless …etc).

2. Ka ruah daan vek in na ruah ve a tul ti lungput neihnak. “I’m-sure-you’re-one-of-us” timi ruahnak cu midang kha ruahnak dang an nei thei ti an thei nawn lo.

Ciinken dingmi:

1. Na ruahmi cu ruahnak pakhat a si timi hi thei ringring aw. Na ruah vek ih a ruat lomi tampi an um thei.
2. Midang ih ruahnak tla sut aw la ruahpi ve aw, “Ziangti’n na ruat?” “What do you think?” ti in sut aw.