Friday, October 30, 2009

9. Midang Ih Thatnak Kha Zoh Thiam Aw La, Lungawi Thusim Thiam Aw (Accept And Praise)

The deepest principle in human nature is the craving to be appreciated.

Minung ih kan sunglam ih kan duh bikmi thil pakhat cu midang ih thangthatnak hi a si.

- William James

2 Tim 3:1-2

“Ni neta lamah cun harsat caan tampi a thleng ding ti kha ciing ringring aw. 2Mi tampi an tirh a fak ding, an hamáš­am dingih an hngal an puarthau ding. Mi an hmuhsuam ding, an nu le an pa ih thu khal an el ding, lungawi hna an thiam lo ding ih biaknak khal ziangah an siar lo ding.”

Luke 17:17

17Jesuh in, “Damnak a ngahtu cu mi pahra an si. Pakua teh khui-ah so an si? 18Ziangah so hi ramdang mi pakhat lawng Pathian hnenih lungawinak pe dingah a rat?” a ti. 19Cule Jesuh in, “Tho awla feh aw. Na zumnak in a lo damter zo,” tiah a ti.

Lungawi thusim thiam le mi thangthat thiam cu thinlung put saang nei pawl ih an ziaza a si. Ziangah tile, midang ih thatnak kha a hmuhsak ih, thinlung tha neitu a sinak a langnak a si.

Nu le pa in fale pawl in thangthat tikah, cumi cu “in duhdawtnak le duhdawt tlak kan sinak” kha an langh ter.

Midang dik zet in thangthatnak ih a hlawknak:

  1. An thinlung na nom ter ih, cu tik ah na thinlung a nuam ve ding.
  2. An par ih kan thinlung put kan langh ter ih, kan karlak ah peh tlaih awknak caksin in kan tuah. An mah tihnak na nei lo ding.
  3. Thil tha an tuahmi kha tuah sin ding in tha kan pek.
  4. An mah te ih an theih awk lomi an thilti theinak kha kan theih ter.
  5. An thinlung kha thanau lo ding in thazaang kan pek (we nurture others’ self-esteem).

Midang in in thangthat tikah ziangti in kan let ding?

  1. “Ka lungawi,” “Thazaang ii pek ih ka lungawi” tiah ti aw. “Lam, lam” tivek in na ti le, an lo pekmi laksawng kha “ka duh lo, la sal aw” tiah na tivek a si. Ziang hman ttong lo in na um le, lungawi thusim thiam lo ah an lo ruat ding.
  2. Nangmah le nangmah kha khaisaang aw in ttong hlah. Ttnak: ka ti tha tuk si lo maw? Zo si kei mah tluk ih ti thei? tivek in sim aw hlah. Midang kha thangthat sawn aw.

Midang kan thangthat tikah kan tuah dingmi le tuah lo dingmi pawl:

  1. A dik lo in mi va thangthat hlah. Mi va porh ciamco hlah.
  2. Ka thinlung ii thei pam ti in, midang kha thangthat lo in um hlah.
  3. Midang thangthat le thangsiat kha rawi hlah.
  4. Midang na thangthat tikah, na thangthatnak thuhla kha sim cih aw. Cule, na thinlung ngaingai in na thangthat ti an thei ding.
  5. Mi na thangthat tik ah, nangmah thawn a pehpar awmi thu par lawngah thangthat hlah. Amah sawn kha zoh aw la, “Hi nu/pa in ziangsi thangthat tlak zet ih a hnatuanmi?” ti kha zoh sawn aw.
  6. Thil tumpi thil tuah thami an neih lawngah mi na thangthat tum ahcun, mi na thangthat ngah dah lo ding. Thil fate par ah zoh sawn aw. Ttn., na kedan a mawi zet, na angkii te na kaih zet.

Hnatuannak ih thangthat awk daan:

  1. Mifim pawl in an zingzoi ciamco ih an hmuh suahmi cu: lomnak, theihpinak, le thangthatnak cu thil tha tuah sin theinak ding ih thazaang tha bik a si.
  2. US Labor Department ih hnatuantu cazin an zoh tikah, hnatuantu pawl an hnatuan an suahsannak bik cu in lawm lo, theisak lo, thangthat lo timi lungput (feeling) ruangah a si.
  3. Curuangah, a hlawhtlingmi hruaitu ih neih lo cang lo mi ziaza cu midang kha lom le thangthat duhnak thinlung put a si tiah mifim pawl in an hmu suak.
  4. Hruaitu tha cun, midang ih thil maksak tuahmi lawng silo in, an zuam reronak par khal ah lungawi thu a sim.
  5. Hnatuannak sungah, hnatuan thawn pehpar awmi ih mi na lom thiam le na hlawhtling zet ding nan, hnatuan thawn pehpar aw lo in mi na lom le buainak na tong thei. Ttnak: a hnipuan, a hmel, ruangrai ti pawl hi hnatuannak thawn a peh aw lomi an si. Na thinlung te ah re men aw. Cu lo le, na porhmi thil lam ah a thangso khal le na hnatuannak hrangah na hlawh thei cuang lo ding.

1 comment:

Unknown said...

Lungawi. A tha zet.