5. Tuarnak Pheen ih Hlawknak Phun Thum

Texts: 2 Cor. 12:1-10

1Zianghman ṭhathnemnak a um lo khal le ka porh awk a ṭul. Sikhalsehla atu cu Bawipa ih i pekmi langnak le thuphuan thu pawl ka sim ding. 2Kan dung kum hleili laiah ka theihmi Khristian pakhat cu van dot thumnak ah cawi in a um. (A ruangpum rori in a si maw, si lo ti ka thei lo; Pathian lawng in a thei.) 3-4Ka nolh sal ding; himi pa cu Paradis ah cawi a si, ti ka thei. (Ka ti zo bangin, a taksa in a cang ngaingai maw, langnak a ngahmi a si maw, ka thei lo; Pathian lawng in a thei.) Cutawkah cupa cun minung ih sim le rel theih lomi le simrel siansak lomi thu a thei. 5Curuangah hi pa ih thu-ah ka porh aw ding; ka derdainak langtertu thil dah tilo keimah ih thu-ah cun ka porh aw lo ding. 6Ka va porh awk ngaingai hmanah mi aa ka si lem lo ding, ziangah tile thudik ka sim ding ruangah a si. Asinain ka porh aw lo ding, ziangah tile ka tuahmi a hmutu le ka ṭongmi a theitu in ka sinak taktak an theihmi hnakin saangdeuh in zokhal in in zoh ding kha ka duh lo.

7Sikhalsehla khuaruahharza thil tampi ka hmuh ruangah ka puarthau lonak dingah ka taksa sungah hling i pek. Cuih hling cu Satan palai bangin hna a ṭuan ih ka puarthau lonak dingah i vuaktu le i khawngtu a si. 8Voithum tiang Bawipa ih hnenah thla ka cam ih hi thil hi hlonhlo dingin ka dil. 9Asinain i run let ih, “Ka zaangfahnak cu na hrangah a tawk a si; ziangah tile na ṭonṭaih caan hi ka cah bik caan a si,” a ti. Curuangah Khrih cahnak le humhimnak cu ka hnenih a umnak dingah ka ṭonṭaihnak khalah hin hmaihngal zetin ka lung a awi. 10Cuticun Khrih ruangah ka ṭonṭaih tikah siseh, hmuhsuam nautatnak, mangbang vansaannak, hremnak le harsatnak ah siseh, lungkim zetin ka um thei zo. Ziangah tile ka ṭonṭaih caan hi ka cah laitak a si.

Harnak Tlunih Hmuh Daan Phun Hnih

Harsatnak ton tikah, kan hmuh (response) daan tuah daan phun hnih a um. Harnak a tong vevetu pahnih lak ah, phun kat pawl cun, Pathian kha an hua ih, zomtaihnak le nautatnak ah an hmang (Detest and blaspheme). Asinan, zumtu tha pawl cun, thla an cam ih, Pathian an thangthat (pray and praise). Sui taktak asimi pawl cu meisa in an ur tikah, a tleu deuhdeuh ih, fangcang kuang ve pawl cu an ur tikah, a khu lawng a suak ih a cem ta. 

Christian tampi cu kan Khrihfa sinak a rei zet zo nan Pathian ih huham le thilti theinak kan tep ngah lo. Ziangruangah si pei? Ziangruangahtile mipi tampi in an tontaihnak le sambaunak pawl hi Pathian thluasuah an si ti kan theih lo ruangah a si. Na tuarnak le na sambaunak pawl hi Pathian in tumtahnak a neihmi pawl lo hmuh ter a duh ruangah a si. 

1.     Tuarnak le sambaunak na neihmi hi porh aw lo ding le hngal lo dingah

7Sikhalsehla khuaruahharza thil tampi ka hmuh ruangah ka puarthau lonak dingah ka taksa sungah hling i pek. Cuih hling cu Satan palai bangin hna a ṭuan ih ka puarthau lonak dingah i vuaktu le i khawngtu a si. 

Paul hi a hlan kum hlei li lai ah a ti ih, AD 43 hrawngah a si ding ti ruahsannak a um. Culai ah Pathian in van dot thumnak ah I hruai a ti. Van dot thumnak timi cu Pathian umnak ah I hruai ih Pathian in sunlawinak maksak zia pawl kha I hmuh ter tiah a ti. Asinan, cumi pawl kha ka porh awk lonak dingah Pathian in “ka taksa sungah hling I pek.”

“Hling” timi cu thu hi Paul in fiangte in a sim lo. Mihrek in hling thu thawn pehppar aw in an simmi cu: amah dodaltu pawl an si ding tiah an ruat. Mihrek in tukforhnak a tuarmi pawl tiah an ti. Mihrek in a taksa dam lonak pakhat khat tiah an ti. Asinan, Paul in a simfiang lo ziangahtile zumtu tampi in hling timi hi buainak pakhat par lawngah an bun pang ding timi a phan ruangah a si tiah Bible thiam pawl an zum. 

Paul cun himi hling hi Satan hnen in a nunnak buai ter dingah (cf. Job 2:1-10) a tuahmi a si a ti. Asinan, Pathian ih siannak in a si.

Hngal timi himi ziang a si?

Midang zo khal ka tul lo, Pathian khal ka tul lo ti nung; midang hnak iin ka theibik, ka fimbik, ka tha sawn, ka fel sawn, thil ka ti thei sawn ti ih midang thawn tah aw ringringmi nunnak khi a si. Zumtu nun cu midang thawn zohthim aw ih nun a si lo. Jesuh thawn  zohthim aw ih nun khi a si sawn. Jesuh na zohthim ahcun mi ziangti ih an um khal le, nang cu na kiangkap zoh in na thinlungput daan le nun daan a thin aw lo ding. Laiking vek na si lo ding. Laiking cu  a umnak hmun ih zir in a phaw a thleng. Zumtu kan umnak kip ah thluasuah phurtu ding sawn kan si. A va thtlenghtu ding sawn kan si. 

Zumtu kan nunnak ah cuih hling cu ziang a si?

Cuih hling cu na taksa parih thlengmi tla si thei, na thleng thei lomi buainak tla si thei. A hrek khat cu a hlo cihmi tla si thei, a hrek khat cu Paul bang in na san sung na tonmi tla a si thei. Satan cun kan siatnak dingah tumtah hman sehla, Pathian cun kan thatnak hrangah a tuah sal thotho a ti (Rom. 8:28). Pathian in Paul a sim bang in, hgalnak le porhawknak nei lo dingah, tangdor te ih a hna kan tuan theinak dingah in tonteh termi a si. 

Curuangah, na tonmi buainak parah  lungawi thu sim aw ziangahtile Pathian in tangdormi nun kan neih ih ih Pathian ih zaangfahnak ruangah nung thei, dam thei, le hi dinhmun ih ding thei ka si na theihawknak dingah a si. Mihrek khat cu hlawhtlinnak kan hmuh tikah, kan hngal tuk theu. Kan porh aw tuk theu. Pathian ih zaangfahnak ruangah timi thei aw, tangdor te in nung aw. 

2. Tuarnak le sambaunak na neihmi hi Pathian lawng rinsan thiam dingah 

8Voithum tiang Bawipa ih hnenah thla ka cam ih hi thil hi hlonhlo dingin ka dil. 9Asinain i run let ih, “Ka zaangfahnak cu na hrangah a tawk a si; ziangah tile na ṭonṭaih caan hi ka cah bik caan a si,” a ti.

Paul in harsatnak a tonmi kha vei thum tiang rori Pathian hnenah thla a cam. Vei thum timi cu nasa tak in ti duhnak a si. Jesuh khal Gethsamane dum sungah vei thum tiang thla a cam a ti tikah, thinlung tak le thungai thlak in thlaa cam tinaka  si. Vei thum tiang lawng thlacam ding tinak a  sim duhmi a si lo. 

Paul ih thlacammi kha Pathian a pe lo ziangahtile Pathian in Paul kha a dilmi hnak in tha sawn pek a duh ruangah a si. A taksa sungih hling laksak hnak in Pathian in tha sawn in pek duhmi a neih ruangah a dilmi a pe lo. Cuih a tha sawnmi cu ziang a si, “Amah Pathian lawng rinsan in, a zaangfahnak lawng rinsan ih nung thiamtu” si dingah a zirh a si. 

Pathian in a leh salmi cu, “Ka zaangfahnak cu na hrangah a tawk a si; ziangah tile na ṭonṭaih caan hi ka cah bik caan a si,” tiah a sim. 

Pathian ih zaangfahnak timi cu misual kan si lai hrimhrim ah in duhdawt ih, kan sual ngaithaimnak hrangah a nunnak a pe aw ih, thil dang ziangkim khal pe dingih a thu in kammi khi a si. 

            Rom 5:8

Pathian in ziangtlukinso in duhdawt ti cu a langter: misual kan si hrih na cingin kan hrangah Khrih cu a thi!

Rom 8:31-32

Pathian kan lamih a ṭan ahcun zoso in dodal thei ding? 32In dodaltu cu Pathian a si lo, a Fapa neihsun hman zuah loin kan zate hrangah in pe zo! Amah ih Fapa rori hman in pek a si ahcun thil dangdang khal a lakin in pe lo ding maw?

Cana Khua Mopuai (John 2:1-12)

Kan buainak pawl kanmah te kan phishin tum tikah Pathian a cangvai lo a si. Cana khua ih nupi thit thu kha kan zoh tikah an sabiti a cem hlan lo Jesuh a cangvai lo. Asinan, an sabiti a cem tikah, Jesuh ih an rinsan ih a fialmi an tuah tikah, sabiti thawbik an co ngah a si kha. Mualphonak sung in an luat thei a si kha. 

Na buainak kha nangmaih tha ti zawng in phishin ih mualpho maw na duh? Pathian I bawm hram aw ti in Amah rinsan in a thu na thlun ding? Cumi a si ahcun, Pathian sunlawinak le huham thilti theinak cu na nunnak ah a lo tep ter ding a si. Buainak na tonmi hi Pathian in Amah rinsan thiam in tongdor te ih a thu thluntu si dingah na nunnak a lo ton termi a si. 

3. Tuarnak le sambaunak na neihmi hi Pathian ih sunlawinak langnak hrangah

10Cuticun Khrih ruangah ka ṭonṭaih tikah siseh, hmuhsuam nautatnak, mangbang vansaannak, hremnak le harsatnak ah siseh, lungkim zetin ka um thei zo. Ziangah tile ka ṭonṭaih caan hi ka cah laitak a si.

Paul in Pathian in porh aw lo dingah ka taksa ah hling I pek; thla ka cam ih ka zaangfahnak na hrangah a tawk, cumi ring sawn aw I ti. Curuangah, ka tontaihnak, mi ih hmuahsuam nautatnak, mangbang vansannak, hremnak, le harsartnak pawl hi lungkim zet in tuar zia ka thiam zo a ti. Ziangahtile, “kan tontaih caan hi ka cah lai tak a si” a ti. 

Cahnak le thil ti theinak pawl thawn kan nunnak hi khat sehla, in hmuhsuamtu pawl khi nun kan sim na sa ding. Cak zet sehla, kan vansannak pawl hi kanmaih duh zawng in kan thleng theh tum ko ding. In hremtu pawl khal kan lehrul sal theh ko ding. Kan harsatnak khal kan cem ter hluahhlo duh ko ding. Asinan, cuvek thazaangfah kha Pathian in in pe lo. Leilung mithmuh in cu a va santlai lo ve in ti men thei. 

Asinan, cumi lak sungah Pathian in a sunlawinak langter a duhmi a um. Pathian ih tumtahmi cu na taksa ruangpi le na nunnak hi Jesuh ih huham cahnak langnak ding hrangah hman a duhmi a si. Asinan, na thlacammi zate in na ngah ih, na hling pawl  a lo lo sak theh lo tla si thei. Sihmansehla, cuih na tuarnak sungah tuar theinak (strength to endure) le lungawinak le duhdawtnak lang ternak in khal a si thei. 

Dr. Helen Roseveare in tuarnak (suffering) hi “Privilege” “tinvo” “caantha” a si tiah a ti. Roseveare hi Medical Doctor a si ih, Congo ah 1953 - 1973 tiang medical missionary in hna a tuantu a si. A tuan lai ah cozah dodaltu pawl in amah cu an kai ih an hrem, a hnakruh kiak ko an sit ih, a ha khal beuh ko in an thong. Cuti ih in ti laifang ah Pathian hnenah hitin a sim: Maw Pathian, ka thih ahcun zohman in ka tuarmi hman an thei lo ding. Ziangsi a thathnemnak a um. Ziangah I tuar ter, why, why? tiah ka sut ciamco. Thimlak ih keimah lawng ka um lai caan ah Bawi Jesuh cun I tong. Ka hnenah a um. A duhdawtnak cun i tuam ih, ziangruangah tiah ka timi khal a hlo. Kan thinlung sungah hnangam daihnak cu a luang ih. Ka thinlung sungah cun, “caan tha” “Privilege” tiah I sim.

“Himi pawl hi nangmaih tuarnak an si lo; nangmah an lo thawi lo. Hi pawl hi keimaih tuarnak a si: pakhat te ka lo dil duhmi cu na ruangpum I hlan thei pei maw” tiah I sim. 

Dr. Roseveare cun “kum 20 sung hna ka tuannak ah ka duhmi hmuahhmuah I pek ih ziangruangah I dilmi pakhat te cu ka pek thei ding tiah ka thinlng ka thencat. Ka taksa ruangpum hmang in himi hramlak um ralkap kha a duhdawtnak lang ter dingah I fialmi a si. Bawipa in a tuarnak tuar ngah vetu I si ter a si hi tiah lungawinak thawn ka thinlung a khat sal,” a ti. 

Tuarnak sung khal ah Pathian in Amaih sunlawinak a simi duhdawtnak, zaangfah thiamnak, tangdornak, ngaithiamnak, le tuar theinak pawl hi na sung ihsin lang ter a duh a si. 

Cross: thinglamtah thu kan zoh tik khal ah cu thotho. Mi tampi in Jesuh cu a tontai thil a ti thei lo an ti lai ah, Jesuh ih mi a nehnak cu lehrulnak ah a si lo. Ngaithiamnak le duhdawtnak thawn a si. Jesuh cun huatnak a hril dah lo. A hril thei ko. Asinan, ziangvek lai caan khal ah duhdawtnak a hril hrim sawn. Cucu, Jesuh ih sunlawinak kan sungih a lang ter duhmi cu a si. Pathian thinglamtah cu a sunlawinak a simi duhdawtnak le ngaithiamnak langnak ding hrangah a hmang a si. 

Napoleon Bonaparte (French ral bawi) cun hiti in a sim, “Hriamhriei thawn ral kan do ih, ral kan neh nan kan ram cu a fate deuhdeuh. Jesuh cu ral hriam a keng lo nan a ram a kau deuhdeuh” a ti. 

Thunetnak

Zumtu kan nunnak ah buainak le sambaunak kan neihmi hi Pathian ih thluasuah an si. Zum lo tuih hrangah cun, thinnatnak, mualphonak, ningzahnak, le Pathian le midang thawn hlat awknak ah a cang. Asinan, zumtu pawl hrangah cun, buainak kan tonmi pawl hi Pathian in kan hrangah thluasuah ah a can ter ziangahtile: 

1.     Hngalnak le porhawknak sung in kan luat theinak dingah Pathian tuar ter in siang. 

2.     Mah le mah rinsan aw ih um lo in, Pathian lawng rinsan in a thu thlun duhtu kan si theinak dingah in zirhnak a si. 

3.     Pathian in kan harnak sung in a sunlawinak langternak ding hrangah hman in duh ruangah a si. 

4. Ziangtin Harnak le Tuarnak Kan Neihmi Hi Kan Pahtlang Thei Ding?

April 19, 2020

Ziangkim hi a hmunmi an um lo. Zokhal in harsatnak le tuarnak hi kan duh cio lo. Asinan, kan duh lo khal le kan ton leh dingmi a si. Cumi kan tong ding timi kan theih cia ahcun, himi hrangah kan timtuah cia a tul. Mihrek hrangah tuarnak hi nuam tete in kum reipi tla a si thei. Mihrek cu rin lo pi khal in tuarnak le harnak hi kan tuar thei. Ziangvek ih kan tuar khal le Bible in harnak pahtlang thei daan in zirh a si. 

Pakhatnak ahcun, tuarnak besia ter sintu ral pawl kha ralring aw. 

1.     Maih tuarnak lawng ruat. Caan tampi ah natnak harnak kan tuar tikah, midang ih tuarnak kha zawnruat thiam nawn lo in kanmah ih tuarnak lawnglawng kan ruat. Leilung tlun ah keimah lawng hi bang tuk ih tuar hii tiah kan ti aw ih, beidong in kan um. Kanmah hnak ih  tuar lei tlun ah mi tampi an um timi hngilh hlah. Curuangah, na tuarnak kha na neh theinak lamzin pakhat cu midang hrangah thlacam sak aw. Dam lo cah lo lai khal ah midang hrangah thlacam theitu kan si thei thotho. 

a.     1 Kor. 10:13 “13Hniksaknak nan tonmi pawl hi midang hnen khalah a thleng ṭheumi sualforhnak a si ko. Sikhalsehla Pathian cun a thukammi a kimter ih nan tuar thei lo ding tiangin hniksaknak a thlenter lo ding. Hniksaknak nan ton tikah nan tuar theinak dingah thazaang a lo pe ding ih cuticun nan luatnak dingah lamzin a lo sial sak ding.”

2.     Thinheng le ngoltau in in um. Mi hrek khat an si le, midang parah in thinheng ih amah ruangah tiah ka tuar tiah thinheng le ngoltau in an um. Joseph bang in kan thinlung kan ret ahcun, Pathian sunlawinak kan sung in a lang sawn ding. 

a.     Seem 50:20 - “Keimah siatsuah dingah khua nan khang nain Pathian in thil ṭha-ah a canter a si. Cucu tuih sunih kan hmuh vekin mi tampi humhimnak dingah a si.”

b.     Pathian in ka hrangah thil tha zir ter I duhmi timi ruat sawn aw. 

3.     Zuu le sii an hang. Mihrek cun, an tuarnak kan hngilh thei pangah tiin zuu le sii tha lo an hmang. Cumi in caan khat te cu an tuarnak a hngilh ter men thei. Sikhal sehla, a tlaitluan in a hngilh ter  cuang lo. An tuar tinte in an hmang ih sii tami, zuu tama ah an cang. 

a.     Saam 16:11 “Na umnak (na hmaika) ah lungawinak a kim ih, Na ban thacak ah nomnak kumkhua in a um.” Mirang cun, “In your presence there is fullness of joy; in your right hand are pleasures forevermore” tiah a ngan. 

b.     Pathian thawn ke kar tlaangnak sawn ah hnangamnak a um sawn. Zuu le sii thawn ke kar tlaangnak ah buainak le ningzahnak in a thlun. 

4.     Mihrek cun, Pathian parah an thin a na. Mihrek in Pathian in I duhdawt sehla hivek I tuar ter lo ding a ti. Pathian in i huat ruangah daan ii tatmi a  si an ti. Hi tivek lungput an neih tikah khawm paih nawn lo nak, thlacam  paih nawn lo nak le amah Pathian thawn hlatawknak a suah ter. 

a.     1 Peter 1:6-7 - Na zumnak ziangvek a si ti testnak sawn a si. 

“Harsatnak a phunphun nan tonmi ruangah caan tawite sung riahsia in um hman uhla lungawi in um thotho uh! 7Ziangah tile hi harsatnak nan tuarmi cu nan zumnak a ngai maw ngai lo ti theihnak dingah a si. A siat theimi sui hman meisa in hniksak a si ṭheu. Cu bangtuk in sui hnakih a sunglawi sawnmi nan zumnak cu harsatnak a tuar suak theitu si dingah hniksak a ṭul ve a si. Cule Jesuh Khrih a lang Ni ah thangṭhatnak le sunlawinak le upatnak nan ngah ding a si.”

Pahnihnak ah, ziangtin harsatnak kan pahtlang thei pei? 

1. Pathian ziangmi zir ter I duh timi sut sawn aw (Rom 8:28-29).

Caan tampi ah Pathian kha ziangruangah (why?) himi in tuar ter tiah kan ti tikah, Pathian in a zate in in simfiang lo ding. In sim khal le kan zum thei lo ding. Curuangah, caan a rei deuh tik lawngah “Aw!!!” himi ruangah maw a si tiah kan fiang sal theu. Job khal Pathian in ziangruangah khavek tuarnak tuar ka lo siang timi kha a dam sungah a simfiang cuang lo. Curuangah, Why timi hnak in “What” timi ah kan thusuhnak kan thleng ahcun, kan fuh sawn ding. What do you want to teach me? Pathian ziangmi zir ter I duh timi sut aw, Pathian in pakhat hnu pakhat a lo hmuh ter ding. 

Pathian in zumtu pawl hrangah cun kan tuarnak pawl hi kan thatnak hrangah a can ter. Cuih kan thatnak timi cu a dang asilo, “Jesuh Khrih ih hmuihmel, sinak, ziaza” pawl kan sungih a lang theinak dingah a si. Jesuh thawn a bang awmi ziaza nei dingah tuar in sianmi a si tiah in sim. 

Rom 8:28-29

28Ziangtinkim ahhin Pathian cun amah a duhdawtu le amah ih tumtahmi vekih a kawhmi hrangah cun an ṭhatnak ah hna a ṭuan a si, ti kan thei. 29Pathian in a hriil ciami pawl cu a Fapa hmuihmel keng dingah a thiadang cia hai; cuti cun unau tampi lakah a Fapa cu upa bik a sinak dingah a si.

Mi pakhat cun, Rom 8:28 sungih simmi bang in tuarnak hi kan thatnak hrangah a can ter sal timi cu ka rak zum dah lo. Asinan, cancer ka run ngah tikah, himi tongkam hi ka sim thei thlang. Cancer hmang in Pathian in a hnenah hoikir sal ding in I hruaikir. Cancer nei hlah sehla, Pathian  lam ih hoikir ding ka tum dah lo ding. Curuangah, Pathian in cancer natnak I tuar ter hrimhrim khal hi ka lungawi sawn a ti. 

2. Pathian cu ka lam ah tang ringringtu a si ti hngilh hlah (Rom 8:31-35). 

Ziangkim tluang zet ih kan feh lai ahcun, Pathian in duhdawt zet timi hi zum a ol zet. Asinan, harsat buainak ton tikah cumi cu zum ding a har zet theu. Na remcaan lonak hi Pathian in a lo taansannak langnak a si lo. A lo duhdawt nawn lo tinak khal a si lo. Satan in cumi cu lo zum ter a duh zetmi a si. Na ral do dingmi tum hman seh, na buainak hnak in Pathian cu a tum sawn ih thil a ti thei sawn ti thei in a tongkam parah na zumnak bun ringring aw. 

a.     Rom 8:31-35 sungah, “Pathian kan lamih a ṭan ahcun zoso in dodal thei ding? 32In dodaltu cu Pathian a si lo, a Fapa neihsun hman zuah loin kan zate hrangah in pe zo! Amah ih Fapa rori hman in pek a si ahcun thil dangdang khal a lakin in pe lo ding maw? 33Pathian ih hriilmi a minung pawl cu zo in so sual a puh thei ding? Pathian amah in thiam a coter sawn hai a sisi! 34Zo in so mawh a phurh hai ding? Khrih Jesuh in mawh a phurh lo ding; anih cu an hrangah a thi ih thawhter sal a si hnuah Pathian vorhlam kapah a um ih kan hrangah Pathian hnenah a dil. 35Cuti a si ahcun zo in so Khrih ih duhdawtnak cun in ṭhen thei ding? Harsatnak siseh, tuarnak siseh, hremnak siseh, riilrawnnak siseh, hnipuan neilo farahnak in siseh, ṭihphannak le thihnak khal siseh, cupawl in in ṭhen thei ding maw? Ṭhen thei hlah!”

b.    Cuti ih kan ti tikah: Pathian in kan sualnak kha a zoh men, poi a sa lo tiah kan tinak a si lo. A duh lo zawng kan um lo caan khal ah in duhdawtnak a zor hlei cuang lo. Kan sualnak ngaithiam ding le kan nunnak tung ding sal ding in in hngak ringring a si. Jeremiah san lai khal ah Israelmi pawl Pathian thu an ngai lo tikah Pathian in nun a sim ko. Asinan, a duhdawtnak ruang sawn ah a si timi a sim. 

Tahhla 3:22-23 sungah

22. A hmunmi Bawipa ih duhdawtnak cu ziangtik hmanah a cat dah lo;

A zaangfahnak cu net ni a nei lo.

23. Zinglam khawvang bangin a thar ringring; Rintlak a sinak cu a nasa a si.

                        Heb 12:5-6 sung khal ah

Pathian in a faate pawl nan hnenah thapeknak thu a lo simmi kha nan hngilh zo maw si?

“Ka fapa, Bawipa in nun a lo sim tikah ziang siar loin um hlah aw. A lo kawk tikah na tha nau hlah.

6Ziangah tile Bawipa in a duhdawtmi cu nun a sim ih, fa ih a cohlanmi cu a hrem ṭheu a si. 

3. Pathian hnenah lungawi thusim aw (1 Thes. 5:16-18)

Nitin na nunnak hi na kilhim awk thei ruangah na neihmi a si lo, Pathian ih laksawng a si timi thei ringring aw. Tuih na tuarnak ruangah lungawi thu na sim thei hrih lo hman ah, na rak dam lai caan, na mawi lai caan, nuam zet ih caan na hman theimi pawl khi Pathian ih laksawng an si timi thei awla, Pathian hnenah lungawi thusimnak thawn na nunnak caan hmang aw. 

c.     1 Thess. 5:16-18 -“16Cat loin nan lungawi uh; 17thlacam ringring uh. 18Ziangvek dinhmun khalah lungawi thu sim uh. Cucu Khrih Jesuh ah Pathian ih a lo duhsakmi a si.”

d.     Ziangvek dinhmun khal ah lungawi thusim ding hawl awla, na tuarmi hnak in tamsawn na hmu ding. 

4. Harsatnak kan ton tiikah duhdawtawk sinnak ah hmang aw (1 Cor. 13). 

Jesuh khal a thin a har tuk tikah, a tuahmi cu a dungthluntu pawl thawn an um tlaang in rawlei khawmnak a tuah. Duhdawtnak a lang ter sin. Kan nunnak hi a siatral ol zetmi (fragile) a si ti ciing in damcah lai te ah duhdaw aw dng kan si ti hngilh hlah. Nun damcah lai te ah duhdaw aw te ih um ding kan si ti in simfiang. Corona Virus ngah tikah, inn ihsin sizungah an lo thiar dingih na sungkhat unau zokhal in an lo veh thei lo ding. Curuangah, dam lai caan ih duhdawtnak fate lang ter hi ruak kuang parih duhdawtnak tongka thlum pek awk hnak in man a nei sawn. Laimi cu ruak kuang parah lawng awka thlum kan siang. Dam lai ahcun, awka thlum pek ding kan terhfak zet. 1 Cor. 13 sungah, ziangvek sinak, thiamnak, neihnak, le pumpeknak khal nei hman sehla, duhdawtnak ka neih lo ahcun, zianghman ka si lo tiah in ti. 

Holocaust survivor pakhat kha Rick Warren in ziangtin kha tluk harmi thawnginn ah um in nan tuar thei tiah a suh tikah, a phimi cu: “Friends and God,” “Rualpi le Pathian” ruangah a si a ti. 

Rualpi, unau,  le pakhat le khat hi harsatnak pahtlang theinak hrangah Pathian in kan kiang ih a retnak san an si. Hua hlah. Duhdawt  sawn aw. 

5. Pathian naihsinnak ah hmaang aw (Mark 14:36).

Harsat tuarnak hi Pathian in amah kan neih sin theinak dingah in sianmi a si ti thei awla, amah naihsinnak ah hmang aw. Kan dam caan ah kan busy tuk theu ih Pathian thawn kan hlat aw theu. Kan dam lo tikah, Pathian thawn nai zet ih um  theinak ah na  nunnak kha pumpe aw sal aw. Pathian ko  awla, Amah thawn pawlkom  awknak ah na nunnak hmang sal aw. Saam 145:18 sungah, “Bawipa cu amah a kotu ih kiangah a um ringring; Thinlung taktein a kotu ih kiang ah a um ringring a si.”

Jesuh khal a thin a har tuk tikah, a tuahmi cu a dungthluntu pawl thawn an um tlaang lawng si lo in, Pathian thawn khal an pawlkom aw. Bawi Jesuh khal a thinhar zet lai caan ah, Gethsemane dum sungah a feh ih thla a cam. A thlacammi hi kan thlacamnak ih kan hman ding a thupi zet (Mark 14:36). 

a.     Pathian ih huham cahnak a thangthat (affirmation): “Ka pa! Na hrangah cun ziang hmuahhmuah a cang thei ṭheh.”

b.     A duhmi a sim (expression): “A can thei ahcun, hi tuarnak khuathai hi ka hnen ihsin la hram aw.” Na duhmi kha Pathian hnen ah sim aw. 

c.     Amah a rinsan sawn (Trust): “Asinain ka duh vekin si hlahseh, na duh vekin si sawn seh,” tiah a ti. Ka duhmi hnak in na duhmi hi ka parah cang sawn seh tiah thla kan cam pei.