Pathian thu le Ngaitu

by San No Thuan

The Seeds and The Hearers

Text: Matt. 13:1-9, 18-23

“Voikhat ah mi pakhat cu thlaici vorh dingah a feh. 4Thlaici cu lo sungih a vorh tikah ṭhenkhat cu lamzin parah an tla ih cu pawl cu vate in an ei ṭheh. 5A ṭhenkhat cu leilung malnak lungsedaap lakah an tla ih leilung a sah lo ruangah thlaici cu hmakhatte ah an ṭo. 6Asinain ni a sat tikah a ṭo pekte pawl cu an thi sal; an hram in leilung thukpi ih hram a thlak thei lo ruangah an car lohli. 7Thlaici a ṭhenkhat cu hlingbur lakah an tla ih an kho nain hlingbur cun a zaap ruangah an ṭhang thei lo. 8Sikhalsehla thlaici ṭhenkhat cu leilung ṭhatnak ah an tla ih ṭhenkhat cu a let zakhat, ṭhenkhat cu a let sawmruk, ṭhenkhat cu a let sawmthum in rawl a suak,” tiah a sim.

Thuhmaihruai:

Himi Bible caang sungah, Vancung uknak, Pathian ih ukmi nun cu ziangvek a si tiah a simnak a si lo ih, Pathian ih ukmi nunnak cu ziangtin minung pakhat ih nunnak ah hram a to ih a thangso timi a simnak a si.

Vancung uknak timi cu Mathai lawng in a hmang. Mark, Luke, le John pawl cun Pathian uknak tiah an hmang. Ziangahtile, Matthai ih ca a siartu pawl cu Judahmi pawl an si ruangah, Judahmi pawl cun, Pathian tiah an ko ngam lo ruangah, vancung tiah an ko. A suallam cu a bang aw thotho.

Pathian thu cu Thlaicii thawn a tah ziangahtile Thlaicii cu a nungmi a si. Haimu tla khi a fate zet nan, khaih haimu sungah hai kungpi, a hnah le a rah pawl an um theh cia a si. Cuvek thotho in, Pathian thu cu ziang lo lak te men a si ko ding. Asinan, a eitu pawl ih nun thazaang thar le lungawi hnangamnak thar an dong ngah ringring a si.

Mahatma Gandhi kha a rualpi pawl thawn England ah khawm ding in an feh. An khawmtumnak sangka parah, “uico le midum luh kan siang lo” an nganmi a um. An rualpa kha midum a si tikah, a riahsia zet ih khawm lo in a tlung sal. Curuangah, Gandhi in, “Bawi Jesuh Khrih cu ka duhtuk nan, Khrihfa si cu ka duh lo. Ziangahtile, Khrihfa pawl cu Khrih Jesuh thawn bangawknak an nei lo tuk” tiah riahsia zet in a sim ih Khrihfa a lut duh lo.

Zumtu tampi hi ziangruangah Khrih ih nun kan sungah a lang thei dah lo si pei? Khrih thawn a bang awmi nunnak ziangruangah kan nei thei lo si pei?

Pathian ih thu le Ngaitu phunli:

1.     Lamzin par ih tlami thlaicii. Himi thlaicii cu hram a bun thei lo. A lei a haktuk, mi sukso pawl in an pal ih, vate pawl in an ei theh men. A keuh thei lo. Pathian thu cohlang thei lomi thinlung/nunnak a sim duhnak a si. Ziangah an cohlang thei lo?

a.     A thu parah si lo in, a minung zoh ih mihua, a thu ngai duh lo.

b.     Puar thau/hngal: ziang thil thar khal zir an duh/tum nawn lo.

c.     Thil thar tuah ding phang ringring. Tuah daan kel ih feh lawng duh.

d.     Pathian duh lomi ziaza neitu/lungput neitu pawl. Pathian thu in an sualnak a langh ter tikah, a simtu khal an hua.

2.     Lungto lak ih tlami thlaicii. A kheu lawk nan, hramthuk a bun lo ruangah, a car ih a thi sal. Minung tampi in crusade/camping tuah tikah kan thatho kan phur zet. Asinan, a reihlan ah kan car ih kan tlu lohli sal. Ziangah si pei?

a.     Mop sychology, midang phurnak parah kan rak phur ve men theu. Jesuh Khrih thatnak, duhdawtnak, umpinak, lamhruainak parah phur ding kan si sawn.

b.     Christian nun timi cu Khrih thawn nun, Khrih hrangah nun khi a si.

c.     Minung cu phurnak (emotion), ruahnak (mind) le will (duhnak) timi kan nei ih, Pathian thu ah lungawinak/phurnak na neihmi kha, thate in ruat bet awla, cuih na ruahmi Pathian thu in na nun a lo ei ding ih, tuah duhnak khal na nei ding. Ruat bet lo in, na um ahcun a hlo lohli mei ding.

3.     Hlirbur lak ih tlami thlaicii. Hlirbur in a zap ih an than thei lo. A nunnak ah Pathian Thlarau ih rah tha a rah thei lonak bik cu:

a.     Amaih hrangih a tuah duhmi a tamtuk ih leitlun thuhla lawng in a nunnak a khuh. Hnatuan, tlawngkai, TV, internet, meetings, le cangvaihnak phunphun kim ah a tel.

b.     Asinan, Thlacam man lo, Bible siar man lo, khawm man lo in an um.

c.     Cumivek nun ah an sunglam Thlarau thazaang a cak dah lo ding. Pian tharnak kum ziat rei khal le, Pathian thu theihnak le nunpinak ah thangso dah lo.

4.     Leilung thatnak ih a tlami thlaicii. A thangso ih, a let 30, 60, 100 tiang a tthangso ih rawl a suak.

a.     A thinlung a ong, zir a duh a ringring.

b.     Midang ih ruahnak thate ih ngai le theihpi a tum. A hngal lo. Ruahnak pek a theih lomi cu an tuar.

c.     Pathian thu a theihmi kha fiang ko thei ding in a zuam.

d.     A theihmi thu kha a nunpi.

e.     Thlarau rah an nunih a rahtu pawl cu: Pathian thu a ngaitu a si. Ngaitu lawng si lo in theifiang ding in a zuam, a theihfiangmi thu kha a nunpi roritu a si.

f.      Maih hrang lawngah caan cem ter lo in, Thlarau Thianghlim thawn pawlkomawknak, pehzom awknak caan a cemtu pawl an si.

Thunetnak:

Thlaicii cu Pathian thu a si. Cuih Pathian thu cu na sungah hram a toh ih thlarau rah tha a rah suak theinak dingah kan nunnak kan cek awk sal a tul.

1.     Lungruh tukmi, zoih thuhman ngai duh lo na si pang maw?

2.     Khrih ih duhdawtnak le thatnak si lo in, midang ih an phurh le rak phur ve men na si pang maw?

3.     Bible siar man lo, khawm man lo, Thlacam man lo tiang a buai tuktu na si pang maw? Na si ahcun, na dam lo tinak a si. Thlarau lam malaria neitu na si tinak a si.

4.     Na sungih Pathian thu ih huham thilti theinak a lang suak theinak dingah, Pathian thu ngai aw, theifiang ding ih zuam awla nunpi roritu si aw.

___________________
August 18, 2013
Baltimore, Falam Baptist Church