Thursday, February 9, 2012

Tihnak In Luat Thei Daan (Freedom From Fear)

By San No Thuan

I John 4:18

Duhdawtnak sungah cun ṭihphannak a um lo; a famkimmi duhdawtnak in ṭihphannak cu a hlohter ṭheh. Curuangah ṭihphannak a neimi sungah cun duhdawtnak cu famkimin a um hrih lo, ziangah tile ṭihphannak cu hremnak thawn a pehtlai awmi a si.

Thuhmaihruai:

Tihphannak timi hi milai zokip in kan tong cio. Damlonak maw, thihnak maw, hminsiatnak maw, buainak maw, hlawhtlinlonak maw, hnatuan neih lonak maw tvp. . . a phunphun kan tih cio ding.

Himi kan tihmi pawl hi ziangbik hi ka tihmi a si ti kan check awk ih, luatnak lamzin kan hawl lo ahcun, tihphannak cun kan thin in baang ter, kan ruahnak a hnawk ter, kan thazaang khal a cem ter ih, minung dangah in can ter.

Tihnak phun hnih

Tihnak timi hi a sia theh lo. Tihnak timi hi phun hnih in kan tthen thei. Zokip ih neihmi tihnak (normal fear) le mikip ih neih lomi tihnak (abnormal fear). Sigmund Freud cun hitin a sim. Zaraan tihnak (normal fear) cu hram lak ah rul an um ding ti ruat ih hramlak tih zu a cang thei taktakmi a si ih, kan tih cio. Himi normal fear cu a sia theh lo. A thatnak cu kan sunglam ah tihnungmi tih thiamnak Pathian ih in pekmi daan (system) a si. Camibuai sun kan tih ruangah ca kan zuam ciamco. Nat kha kan tih tuk ruangah sii phunphun a suak. Kan faa le ca an thiam lo le an aa tuk ding tiah kan phan ruangah, tlawng phunphun a suak. United Nation timi tla khi hruaitu pawl in ral an tih ruangah, pumkhat te ih kan um a tul tiah an tiih a cang suakmi a si.

Asinan, zaraan a si lomi tihnak (abnormal fear) ahcun, rul pawl kan tokheng tangah an um ding ti ruat ih tongkheng tiang to ngam lo ih tihnak khi a si. Cumi cu mah le mah kan tthih awknak in a suakmi ttihnak a si. Nauhak thinlung lam zingzoitu pawl in, “Zaraan (normal) nauhak cun, kan suahsem ihsin tihmi pahnih lawng kan nei: tlak ding (falling) le awringmi (loud noise) lawng kan tih. A dang kan tihmi pawl cu kiangkap ih zirhnak ruang ih kan neihmi tihnak an si” tiah an sim. Kan tokheng tangah rul a um thei ti ih, kan kiangkap ih in ttihmi kha a taktak ah kan ruat sual pang ih kan tih cihcihmi men khi a si sawn tiah an sim. Laimi kan ral a hrutnak cu kan nauhak lai, tihmi zianghman kan neih lo lai ah thu si lo lo in, kan tthih awk ruangah a si. Mirang nauhak pawl khua thim sung khal ah zianghman tih lo in, an um ngam. Cucu ziangahtile, an nauhak lai in an nulepa in an tthih lo ruangah a si.

Tihnak thami (normal fear) cun ralrin in thiam ter. Tihnak tha lomi (abnormal fear) cun, kan thuruah le thiamnak pawl hman theih lo ko a com (paralyze) ter theh. Ziangvek ttihnak khal siseh, ziangtin kan neh thei ding tihi kan thusuh ding mi cu a si?

Tihnak Neh Daan

Tihnak kan neihmi pawl kan neh theinak dingah, tihnak pawl hi khui in an ra timi kan theih a tul. Cumi pawl thei dingah a tanglam vek in tuah aw.

  1. Ziangmi khi ziangruangah ka ttih timi sutaw aw. A hrek khat kan tihnak cu khui in a ra tile, kan mah le mah kan thih awk mi men khi a si theu. Curuangah na suhawk dingmi thu cu: “Tih ding taktak ka ttihmi a si maw?” “Keimah le keimah kha ka tthih awmi a si” timi kha ruat aw. Kan tihmi kha ziang a si ti in, cabuai par ah re in zoh aw la, kan ruahnak menmen khi a rak si theu ti na hmu fiang ding. Cu pawl cu tih ciamco duh hlah. Na tihnak hi nangmah te na tthih aw ciamconak ruangih a thlengmi a si ahcun, Saam 34:7 sung ih sim bang in, Pathian ih vaancungmi thawng tampi in in kilkhawi timi kha na mitthlam in cuan aw la, na hna a ngam ding.

  1. Raltha zet in na ttihmi kha pahsuak (pass/confrontation) ding tum aw. A hrek khat cu thinphan ding le ttih tlak taktak khal a um ngaingai ko ding. Ziangtin kan neh thei ding? Ral thatnak thawn kan pahtlang ding hi a si. Ral thatnak timi cu ka pah-tlang (pass) thei ding timi ruahnak (self-affirmation) khi a si. Cumi in, cahnak le tthansonak a lo ngah ter ding. Thuthimnak ah, mi in hla phuah in rak fial tikah, ka thiam lo nan sak ding an nei nawn lo pang ding ih, mualpho in an um pang ding ti ka phan tikah, ka phuah ka phuah ih, hla phuah ka thiam cihcih ta. Na hrial tum le ttihnak thawn na sungah a khat ringring ding. Cuvek thotho in, mihrek khat cu mirang ca ngan kan thiam lo an ti ih mirang ca an ttih zet. A zir le siar an tum cuang lo ih, a hrial ih hrial an tum. Asinan, cumi in mahlemah rinsanawk ngam lo nak (lack of self-affirmation) a suah ter. Cuvek thotho in, hnatuan ngah lo ding na phan le, hnatuan kha ral tha zet in sioh aw, a tulmi pawl kha timtuah aw. Hnatuannak in cawlh ding nan phan le, a tha bik in hna tuan aw. Na thuanthu tha zet ding in hnatuan aw la, cule, na pu le in an lo duhdawt ding in, an lo baan ter dah lo ding. Ral tha pawl cun, an tihmi kha an nor lawlaw ih nehnak an co, tihhrut pawl cun, an tihmi kha an hrial tum asinan cuih an tihmi in an nunnak kha sal bang in hremtu ah a cang.


  1. Tihnak cu duhdawtnak thawng in neh a theih. A hrek khat kan sunglam ih tihnak a neihmi khi khui tawk in a ra tile, huatawknak ruangah a si. Huatawknak ruangih a suakmi ttihnak a si ahcun, duhdawtnak lawng in cuih tihnak cu a neh thei. I John 4:18 sungah, duhdawtnak cun tihnak pawl a dawi hlo theh. Mi na duhdawt le na tih lo ding. A parah duhdawtnak thawn thatnak siar lo zianghman ka tuah lo ding na ti ahcun, mi na ttih lamlam lo ding. Asinan, an par ih that lonak na tuahmi lole, na parih thatlonak a tuahtu cun, ton le pawlkom ding hman an lo tih si lo maw? Tulai san ah, ram khat le ram khat an do awk rero tla hi, Iraq thawn an rem aw lo ih, nuclear a nei tiah US in a puh ih, curuangah a tih ih a va do. Cutin an hua aw sinsin. Tulai ah, ral thuam nei tam deuhdeuh in tihnak a nei lo ding tiah an ti. A taktak ahcun, ralthuam an nei tam deuhdeuh an tih aw deuhdeuh. Asinan, bible in tihnak a hloh tertu taktak cu ralthuam a si a ti lo, duhdawtnak a si tiah a ti. Duhdawtnak timi cu ziang a si? Duhdawtnak timi cu midang zawn a ruat, a thin a tawi lo. Midang ningzah ter ding a tum dah lo (1 Cor. 13:1 in tanglam).

  1. Tihnak cu Pathian rinsannak thawn neh a theih. A dang tihnak cu khui tawk in a ra tile, kan sunglam in a rami a si. “Keimah lawng ka si, duhdawttu ka nei lo, rualpi ka nei lo, ka fim tawk lo, ka thiam tawk lo, ka nei tawk lo, ttanpitu ka nei lo, hmailam ka feh ngam lo ding” timi ruahnak pawl ruangah a si. Facebook sungah cangan pakhat ka duh zetmi te a um: “I am not afraid tomorrow because God is already there.” A ra dingmi caan hi ka tih hrimhrim lo ziangah tile, ka Bawipa cu cu tawk ah a rak um cia a si a ti. A tha zet ka ti. Saam 23:1 sungah, Bawipa cu ii khaltu a si tiah a sim. Anih in in taansan dah lo (Heb. 13:5). Kan hnen ah in umpi ringring. Caan tampi ah kan nunnak hi cunu/pa ruangah or keimah ruangah hi dinhmun kan thleng tiah kan ruat aw pang theu. Cuvek ih na ruah ahcun, na duhvek ih thil a can lo tikah, na beidong mei ding. Asinan, Bawipaih ruangah hih dinhmun tiang ka thleng a si timi na theih ih na zum ahcun, ziangvek thil cang khal sehla, ka hrangah Bawipa in lamzin thazet I hmuh duhmi a um timi na thei ding ih, na ruahsannak a cem dah lo ding.  Asinan, zuam theinak, cah damnak, a tulmi lamzin in on saktu hi Amah Pathian a si ti kan ruat theu lo (Dan 8:17). Paul ih a ral that biknak cu, Khrih in ka tulmi thazaang I pe ringring ih, Amai thazaang in ziangkim ka tuah thei timi a hmuh awk tuk ruangah,  “Thazaang I petu Khrih thawng in ziangkim ka ti thei” (Fili 4:13). 2 Cor 12:9 “Ka zangfahnak cu na hrangah a tawk, ziangahtile na tontaih lai caan hi ka cahbik lai caan a si” tiah Pathian in Paul kha a ti. Asim duh bikmi cu na tontaih lai bik caan ah, ka cahnak huham na parah ka lang ter a si tiah a tinak a si.  “Keimah in ka thazaang in ka lo nun ter ding” tinak a si.  Curuangah, tihphannak tisuar pawl na kiang ih an rat tikah, Bawi Jesuh ih duhdawtnak le umpinak kha zoh ringring aw. Ral tha zet in hmai na nor thei ding. Jesuh na lawng sungah a to.

Thunetnak:

Tihnak kan neihmi in kan siding tluk in si thei lo ko in tuah. Tihnak phun hnih  aum ih, zaran ih neihmi tihnak le mah le mah tthihawknak in a rami tihnak a si. Hram lak ah rul a um timi tihnak cu zaraan ih neihmi tihnak a si. Asinan, kan tokheng tangah rul a um ding timi ruahnak ruangih to ngam lo cu a dik lomi (abnormal fear) tihnak a si. Zaanran tihnak siseh, mahlemah tthihawknak ih kan neihmi tihnak pawl ziangtin kan neh thei ding.

  1. Na tihmi hi ziang a si ih ziangruangah na tih ti sutaw aw. A dik lomi tihnak (abnormal fear) a si ahcun, na ruahnak kha vancungmi in in kil ti lam ah hoi sawn aw la, na hna a ngam ding (Ps. 34:7).
  2. Na tihmi kha tih ding taktak an si ahcun, ral thazet in na tihmi kha pah mei aw. Cami buai na tih le, na tihmi kha zuamnak in neh ko pah mei aw.
  3. Na tihmi kha huatnak ruangah a si ahcun, na huatmi parah culole, a lo huatu pawl ih parah duhdawtnak thawn lawng na neh thei ding. Cumi nei thei dingah, minung cu a thleng aw theimi kan si timi thei in, Khrih ih in ngaithiam bang in, ngaithiam mei aw.
  4. Na tihnak hi nangmah te na rinsan awknak ih a rami a si ahcun, Pathian rinsannak in cui na tihnak cu neh a theih. Keimah ih thilti theinak ruangah a si lo, Pathian ih umpinak le huham thilti theinak thawn ziangkim ka ti thei timi thei ringring aw.

Ref: Martin Luther King Jr., “Antidotes For Fear,” A Testament of Hope: The Essential Writings and Speeches of Martin Luther King Jr ed. James M. Washington (New York: HarperCollins Publishers, 1991), 509-517. 


Life is too short to argue and desperate. .





Her name is Katie Kirkpatrick, 21 yrs old. Next to her is her fiancé, Nick, 23. (Pic1)

This picture was taken prior to their wedding January 11th, 2005.
Katie has terminal cancer and spends hours in chemotherapy.
Here Nick awaits while she finishes one of the sessions...(Pic2)

Even in pain and dealing with her organs shutting down, with the help of morphine, Katie took care of every single part of the wedding planning.
Her dress had to be adjusted several times due to Katie 's constant weight loss. (Pic3)

An expected guest was her oxygen tank. Katie had to use it during the ceremony and reception. The other couple in this picture is Nick's parents, very emotional with the wedding and to see their son marrying the girl he fell in love when he was an adolescent. (Pic4)

Katie, in a wheel chair listening to her husband and friends singing to her. (Pic5)

In the middle of the party, Katie had to rest for a bit and catch her breath.
The pain does not allow her to stand for long period of time. (Pic6)

Katie died 5 days after her wedding. To see a fragile woman dress as bride with a beautiful smile makes you think... happiness is always there within reach, no matter how long it lasts..... lets enjoy life and don't live a complicated life. Life is too short.


Work as if it was your first day.
Forgive as soon as possible.
Love without boundaries...
Laugh without control
and never stop smiling.


Please pray for those suffering from cancer.
We all have close to our heart.
Keep this going.

Prayers are always answered.

Life is too short to argue and desperate. .




Facing the Sun or the Shade?



When I was a child, I tried to chase my shade that comes from direct sunlight. The faster I chase my shade, the faster it goes before me. Chasing one's own shade just leaves me tiredness without having success. When I grew up, I know how to catch up my own shade: I just face the sun and keep walking. Then, I don't need to chase my shade as it just follows me. It comes after me wherever I go. 

Jesus teaches us how to chase our needs at Matthew 6:33, "But strive first for the kingdom of God and his righteousness, and all these things will be given to you as well." He teaches us to chase God's reign that is God's way of life revealed in Christ and his righteousness, then, all our needs will be given but not vice versa. In other words, he teaches us to face the sun and keep walking, then, the shade will follow us. 

Many times, I am so childish as I still try to chase my shade rather than walking towards the sun. “Lord help me to walk toward you through your way first rather than chasing my needs and wants.”

by Sanno


Monday, February 6, 2012

Tithing/Thenhra Then Khat: Zumnak le Peknak hi a Peh Aw Maw?


San No Thuan



Thuhmaihruai:

Thlarau lam ah kan thangso le thangso lo tahnak fung pakhat cu peknak hi a si. Ziangruangah peknak le thlaraulam (zumnak) hi a peh aw timi hi a tanglam ah vun langh ter ka duh. Cui tlunah, peknak ti tikah a hleice in thenhra thenkhat hi zumtu pawl lamzin dikte ih kan thanso theinak ding hrangah a si. Cutluk ih a thupimi a si ahcun, thenhra thenkhat hi khui tik in a thok, ziangmi hrangah an rak hmang? Jesuh in teh ziangtin a rak zirh? Tuih sunah teh kan pek a tul maw? Khui tawk ah kan pe ding? Ziangtin kan hmang ding? Hi thusuhnak pawl hi himi sungah langh ter ka duhmi pawl cu an si.
Pathian in ziang hrangah thenhra ah then khat hi ka taa a si ih, Biakinn sungah rak keng uh a ti si pei?  Veikhat cu pastor pa pakhat a um ih, a kawhhran mipi an thangso deuhdeuh tikah, mawtaw park nak an daih aw nawn lo. Van that ah biakinn kiangah dawr pakhat te a um ih, cute cun mawtaw parknak tual kopi an nei. Dawr neitupa kha zaangfah a va dil: “Ka Pu, biakinn ah khawm kan tam deuh ih kan park umnak in in daih nawn lo. Curuangah, nan tual rawn ah Sunday hi a lawng pam ih, rak park ter sehla a ngah pei maw?” tiah a va sut. Cupa cun, lungawi le siang zet in, “A lawng ko ih rak park uh” tiah a ti. “Asinan, kum khat ah ni 365 a um ih, cumi sungah zarh 52 a um. Zarh 51 tiang cu park ko uh. Asinan, 52 zarhnak cu nan park thei lo tiah a ti.” Pastor pa cu a lungawi ngaingai. Zarh 51 tiang kan park thei tak ah a poi lo lawlaw tiah a ti. Asinan, pastor pa cun, ziangruagnah 52nak zarh cu nan park thei lo tiah in ti si pei ti hi theih a duh tuk. Cunah, “Na thinheng siang hlah. Ziangruangah 52nak zarh cu puai tuah ding nan nei maw si?” tiah a sut duak. Dawr neitupa cun, a dang si lo, “Nan ta a si lo ti lo theih ter duh ah a si” tiah a ti.
Pathian in ziangruangah thenhra thenkhat hi in dil si pei? A farah ih maw si? Si lamlam hlah. A pakhatnak cun: kan nunnak le kan ziangkim hi Amaih pekmi le a taa lawngte an si timi theih ter duh ah a si. Cumi kan hngilh pang ding a duh lo ruangah, 1/10 hi ka taa a si, biakinn thiang sungah rak keng uh tiah a tinak a si (Daan 8:17-18; 1 San 29:14). A pahnihnak cu: Bawipaih taa lala kha kan rak kenmi le pekmi a si nan, a thluasuah a siar thiamtu pawl cu thluasuah peksin in duh ruangah khal a si (Mal 3:10f).

1.    Khui tik in a thok?
a.     Seem 14:20 … Abrahram in Melchizedek (Selem Siangpahrang le Puithiam a si) kha a rak pek.
b.     Cuzat na pe ding ti a dil lo nan, Abraham in nehnak le thluasuah  a petu Pathian hnen ih lungawi thusimnak a si. Pathian ruangah hivek nehnak ka co theinak a si timi a zum ruangah, Abraham in, lungawi thusimnak hi a pekmi a si.
c.      Pathian thawn a tong awtu pawl ih an thukammi a si. Thuthimnak ah Jacob le Pathian (Seem 28:19-22).

2.    Moses hnen ih pekmi thukham sung khal ah 1/10 pek ding cu Pathian ih thupekmi a si.
a.      Puithiam-levi. 27:30-32. Thenhra thenkhat pek dingmi sungah ziang pawl a tel?
                                               i.     Thingthei/hanghnah hangrah
                                              ii.     Tilva pawl tla an tel: tuu, caw, me pawl an si.

3.    Ziang hrangah an rak hmang?
a.     Levi mi puithiam/Pathian hnatuantu innsang pawl bomnak ding hrangah nan hmang pei ti ih thupeknak a rak um (Mipumsiarnak 18:25-26). Sualnak ih an hman le an thi ding timi hi Pathian thupek a si.

4.    Thlarau lam ih tharthawhnak a um tikah an tuahmi cu peknak hi a si.
a.     Hezekiah – 2 San 31:4-6  ….
A pa Ahaz in, a uk sungah pathian dangdang pawl a rak biakpi. Thenhra thenkhat pek khal a duh lo. Curuangah, Pathian a ram cu a ral Siria kut sungah a pek (2 San 28:6). A fapa Hezekiah (728–699) cun Judah ram a uk tikah, mipi pawl kha Pathian thu in a hruai sal ih, mipi pawl in an khua sung ih milem biaktheng pawl an siat theh. Hezekiah in thenhra thenkhat khal Pathian hnen ah rak keng ding in thu a pek sal.
b.     Malachi – Mal. 3:7-8 . . .
Babylon sal in a ra tlun hnu ah, Porfet Malachi in thlarau lam in mipi a thar thawh sal. A caan cu BC 500 hrawngah a si ih, Nehemiah hlan deuh a si. Jerusalem Biakinn pi a veihnihnak (BC 515) hrawngah an sak. Pathian miphun pawl ih biaknak lam daithlaannak kha tung ding sal dingah tthenhra then khat hi biakinn ah nan rak keng pei tiah Profet Malachi hmang in Pathian ih thupekmi a si.

c.      Nehemiah – Nehemiah 10:34-37 . . .
Babylon sal ih a tlun hnu a si ih, Jerusalem hauhruawng pawl cu a siat theh. Mi in Juhdam an zawmtai. Cucu Nehemiah bawipa in ram a rem ih, Puithiam Ezra in Daan bu a siar ih, mipi pawl in an sual an phuang. Cule, 1/10 kim te in kan pe ding tiah Pathian hmai ah thu an kam aw. Nehemiah cun, Judah ram cu (BC 445-433) tiang a uk. Nehemiah cu Judah ram uktu Mangki Bawi a rak si. Siangpahrang cu a si lo.

Himi thuanthu pathum kan zoh tikah, Israelmi pawl in thlarau lam ih thangphawk an neih caan ah thenhra thenkhat pek hi an rak zirh aw ih, mipi khal in an rak pe. Thenhra thenkhat pek a um lo lai caan cu an ram Pathian thu ih an tluk siat caan le tumsuk lam an pan caan a rak si ti kan hmu thei.



  1. Thenhra then khat hi Jesuh Khrih khal ih lungkimmi a si.
    1. Matthew 23:23 ..Ṭhenhra ṭhenkhat cu nan pek ding hrimhrim a si. Asinain Daan sungih a ummi a dang pawl khal nan daithlang lo pei.”
    2. Mihrek in Moses daan in kan nung nawn lo tiah kan ti ih, 1/10 kan pe duh lo. Asinan, Jesuh ih thu in pekmi a si ahcun, cuih daan cu pehzulh in thlun ding kan si.
    3. Mihrek in Jesuh ih thupi ah re sehla, tampi a rak zirh ding si tiah an ti. Bible thiam pawl cun, Jesuh ih san lai ah Judahmi pawl Biaknak lam ah an cak zet. Thu khal an nei zet. A hlei in, thenhra thenkhat peknak khal a rak cak zet ti a hmuh ruangah, sim tul ah a ruat lo ih, a sim lonak sawn si ding ti zumnak an nei.
  2. Ziangmi hrangah kan hmang ding?
    1. O.T sung ih Puithiam pawl zohkhennak ih hman a si bang in, tuih sun khal ah Pastor pawl hrangih hman dingmi a si (Neh 13:5, 1 Cor 9:13-14).
    2. Mission hnatuannak hrangah hmang ding. Mission timi cu Jesuh ih hnatuanmi pawl le thupekmi pawl pehzulhnak khi a si ih, cumi hrangah hman ding a si.
                                               i.     Pathian biakkhawmnak ih tulmi hrangah: “Pathian cu na thinlung zate … na duhdawt pei” (Mat 22:37-38).
                                              ii.     Thuthangtha simphuannak hrangah: “Miphun hmuahhmuah  ka dungthluntu va si ter uh” (Mat 28:19).
                                            iii.     Dungthluntu si ternak: “Ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh” (Mat 28:20).
                                            iv.     Zoh kilkhawi awknak: “Na innhnen kha … na duhdawt ve pei” (Mat 22:38-39). Ziangah tile, Jesuh in ka hmin in mifarah zonzai te nan duhdawtmi hi keimah in duhdawt a si tiah a ti (Matt. 25:40f).
  1. Thenhra Then khat peknak in ziang thathnemnak a nei?
    1. Na zumnak a fek sin ding. Pathian thluasuah siar zia in thiam ter. Milian miaa pa vek na cang lo ding (Luke 12:13f). Milian pa cu thluasuah a don tikah, amai nomnak ding hrangah hman a tum ih, khui ka ngah ti khal a ruat lo. Curuangah, Pathian in mi-aa pa tiah a tinak a si. Thenhra thenkhat na pek tikah, ka ziangkim hi Pathian hnen ihsin a rami a si tiah lungawithu kan simphuannak a si. Ka ziangkim hi Pathian hnen ihsin a rami ti na theih ahcun, cuih lungput cun, Pathian a lo rinsan ter sinsin ding (Daan 8:17, Jer. 17:5-8, 1 San 29:14).
    2. Kan zumnak le duhdawtnak in hniksaknak a si. Thluasuah maw, thluasuah petu a duhdawt sawn timi in hniksak (test) nak a si. Kan duhdawtnak kha kaa lawng in si lo in, tuah sernak in in hniksak a si. Thuthimnak ah, Abraham ih zumnak: “Pathian in I pek ih I dil ahcun ka pe mei ding. A tul ahcun, Bawipa in I pe sal thotho ding” timi zum ngamnak le a mah kan duhdawtnak in hniksaknak a si.
    3. Kawhhran ih sumpai lam buainak pawl a cem ter. Thenhra thenkhat petu kawhhran pawl sumpai lam ah hlawhsam in an um dah lo. Pastor pawl khal thate in a cawm thei. Harsatnak ah kan zoh kilkhawi aw thei. Cu ti in, minung tampi in Pathian thatnak kha an thei ding ih Pathian an thangthat ding (2 Kor 9:12).
    4. Na thlaicii a si (Gal 6:7). Thenhra then khat cu Pathian in a mah kan duhdawt le dawt lo in theih duhnak ih in hniksaknak a si nan, thluasuah kan donnak sangkaa khal ih a tuahmi a si (Mal 3:10). Thenhra then khat hi pek lawng pehlah, Bawipa in pesal ding timi ruahsannak nei aw. E.g. Abraham le Isaac. Thlaicii khi na tuh tikah, na tuh zat in a kheu ve.
Cun, lo thlo pawl cun kan tuhmi vek ih aat ding kan si ruangah an ti ih, thlaicii an retmi cu a tha bikbik pawl kha an ei hlan ah an ret ta. Cuvek in, 1/10 khal hi a dangdang ih na hman theh hnu si lo in, na hman hlan ih na ret dingmi a si (Thuf. 3:9-10).
  1. Khui tawk ah kan pe ding?
    1. Mal 3:10 … Biakinn ah ken ding a si. Duhduh hmun dang ih pek ding a si lo. Midang bomnak cu then kua sung in bom ding  a si.
    2. Biakinn ciocio ah Lai tlaang kuat teh a poi maw?
                                               i.     Biakinn a khawmtu sungah innteek thinlung le mileeng lungput neitu phun hnih kan um. Inntek lungput neitu cun, maih innsang thansonak hrangah pe lo in, a um lo ding. Asinan, mileeng cun a lo leeng ding ih, a tlung men ding. US/ram thumnak hi a laangte sung ih kan umnak ding a si nawn lo. Kan luu phumnak ding hmun a si. Curuangah, kan kawhhran a cak ih, sumpai kan neih lawngah, Pathian thuthangtha simnak/ zirhnak pawl tampi kan tuah thei ding. Thuthangtha simtu khal kan sawm thei ding. Cuti in, kan faale an thangso thei ding. Mileeng lungput nei in, a tuih na umnak ah na um ahcun na faa le an tthangso thei lo ding.
                                              ii.     Laimi hi midang pek le bom a duh tuktu kan si. A tha zet. Asinan, a that lonak pakhat a um. Mikhual le mileeng cu kan duhdawt thiam tuk ko nan, kan mah le mah duhdawt awk kan thiam lo. Vei khat vei hnih te in ra tlawngtu cu sumpai kan pek, vok kan thah asinan, kan maih kawhhran pastor, in kilkhawi ringringtu cu zianghman pek ding kan siang lo. Mai kawhhran ih pastor cu farah zet in kan ret ih, mikhual saya cu kan va bawm ciamco. Cucu ziang thawn a bang aw tile, maih inn kaang ciamco ih, midang inn lawng va bawm thawn a bang rep. Maih Kawhhran tuukhaltu le Kawhhran ih tulsammi sambau in retu kan si pang maw?
  1. Ziangruangah pek ding kan siang lo?
    1. Ka ziangkim hi Pathian ta a si ti kan ruat theu lo (1 Saan 29:14). Kan maih hlawhmi/kan maih taa tiah kan ruah ruangah a si. Ziangkim hi Pathian ih taa an si ih, tuan hawl theinak kan thazang pawl khal hi Pahtian ih pekmi lawngte an si (Daan 8:17).
    2. Pathian hnen ih thlaicii ka tuhmi a si tiah kan ruah theu lo ruangah a si. Ziang ruangah, Abraham in uicing in a fapa Isaac Pathian hnen ah a pek si pei? Pathian in a hnen ih ka pekmi hi a lak in a cem ral ter lo ding ti a fiang tuk. Mihrek in siang zet ih pekmi lawng Pathian in a duh ih kei le ka siang tuk lo ruangah ka pe lo mei ding ziangahtile Pathian in I saang cuang lo ding tiah kan ti. Abraham in Isaac a pekmi a ui lo ding tiah nan zum maw? Ahraham in uicing in a pe nan, Pathian in a cohlang thotho. Then hra then khat pek le pek lo hi pek ding a si maw si lo ti nangmaih ruah rel dingah Bible in in sim lo. Pathian in ka taa a timi sawn an si (Mal. 3:10).

Thunetnak:

Pathian kan rinsannak le thenhra thenkhat le thil dangdang peknak hi a peh aw. Ziangah tile, thenhra  thenkhat a petu pawl cu:
1.     Pathian thluasuah siar thiamtu pawl an si ih, cuih lungput cun, Pathian a rinsan ter sinsin (1 San 29:14, Jer. 17:7-8).
2.     Pathian hnen ih lungawi thusim a thiamtu pawl cu, Pathian in thu in kam, vancung sangkaa ka ong ding ih, thluasuah ka lo pe ding tiah thu in kam (Mal. 3:10, Pro. 3:9-10).