Tithing/Thenhra Then Khat: Zumnak le Peknak hi a Peh Aw Maw?

San No Thuan

Thuhmaihruai:

Thlarau lam ah kan thangso le thangso lo tahnak fung pakhat cu peknak hi a si. Ziangruangah peknak le thlaraulam (zumnak) hi a peh aw timi hi a tanglam ah vun langh ter ka duh. Cui tlunah, peknak ti tikah a hleice in thenhra thenkhat hi zumtu pawl lamzin dikte ih kan thanso theinak ding hrangah a si. Cutluk ih a thupimi a si ahcun, thenhra thenkhat hi khui tik in a thok, ziangmi hrangah an rak hmang? Jesuh in teh ziangtin a rak zirh? Tuih sunah teh kan pek a tul maw? Khui tawk ah kan pe ding? Ziangtin kan hmang ding? Hi thusuhnak pawl hi himi sungah langh ter ka duhmi pawl cu an si.

Pathian in ziang hrangah thenhra ah then khat hi ka taa a si ih, Biakinn sungah rak keng uh a ti si pei?  Veikhat cu pastor pa pakhat a um ih, a kawhhran mipi an thangso deuhdeuh tikah, mawtaw park nak an daih aw nawn lo. Van that ah biakinn kiangah dawr pakhat te a um ih, cute cun mawtaw parknak tual kopi an nei. Dawr neitupa kha zaangfah a va dil: “Ka Pu, biakinn ah khawm kan tam deuh ih kan park umnak in in daih nawn lo. Curuangah, nan tual rawn ah Sunday hi a lawng pam ih, rak park ter sehla a ngah pei maw?” tiah a va sut. Cupa cun, lungawi le siang zet in, “A lawng ko ih rak park uh” tiah a ti. “Asinan, kum khat ah ni 365 a um ih, cumi sungah zarh 52 a um. Zarh 51 tiang cu park ko uh. Asinan, 52 zarhnak cu nan park thei lo tiah a ti.” Pastor pa cu a lungawi ngaingai. Zarh 51 tiang kan park thei tak ah a poi lo lawlaw tiah a ti. Asinan, pastor pa cun, ziangruagnah 52nak zarh cu nan park thei lo tiah in ti si pei ti hi theih a duh tuk. Cunah, “Na thinheng siang hlah. Ziangruangah 52nak zarh cu puai tuah ding nan nei maw si?” tiah a sut duak. Dawr neitupa cun, a dang si lo, “Nan ta a si lo ti lo theih ter duh ah a si” tiah a ti.

Pathian in ziangruangah thenhra thenkhat hi in dil si pei? A farah ih maw si? Si lamlam hlah. A pakhatnak cun: kan nunnak le kan ziangkim hi Amaih pekmi le a taa lawngte an si timi theih ter duh ah a si. Cumi kan hngilh pang ding a duh lo ruangah, 1/10 hi ka taa a si, biakinn thiang sungah rak keng uh tiah a tinak a si (Daan 8:17-18; 1 San 29:14). A pahnihnak cu: Bawipaih taa lala kha kan rak kenmi le pekmi a si nan, a thluasuah a siar thiamtu pawl cu thluasuah peksin in duh ruangah khal a si (Mal 3:10f).

1.    Khui tik in a thok?

a.     Seem 14:20 … Abrahram in Melchizedek (Selem Siangpahrang le Puithiam a si) kha a rak pek.

b.     Cuzat na pe ding ti a dil lo nan, Abraham in nehnak le thluasuah  a petu Pathian hnen ih lungawi thusimnak a si. Pathian ruangah hivek nehnak ka co theinak a si timi a zum ruangah, Abraham in, lungawi thusimnak hi a pekmi a si.

c.      Pathian thawn a tong awtu pawl ih an thukammi a si. Thuthimnak ah Jacob le Pathian (Seem 28:19-22).

2.    Moses hnen ih pekmi thukham sung khal ah 1/10 pek ding cu Pathian ih thupekmi a si.

a.      Puithiam-levi. 27:30-32. Thenhra thenkhat pek dingmi sungah ziang pawl a tel?

                                               i.     Thingthei/hanghnah hangrah

                                              ii.     Tilva pawl tla an tel: tuu, caw, me pawl an si.

3.    Ziang hrangah an rak hmang?

a.     Levi mi puithiam/Pathian hnatuantu innsang pawl bomnak ding hrangah nan hmang pei ti ih thupeknak a rak um (Mipumsiarnak 18:25-26). Sualnak ih an hman le an thi ding timi hi Pathian thupek a si.

4.    Thlarau lam ih tharthawhnak a um tikah an tuahmi cu peknak hi a si.

a.     Hezekiah – 2 San 31:4-6  ….

A pa Ahaz in, a uk sungah pathian dangdang pawl a rak biakpi. Thenhra thenkhat pek khal a duh lo. Curuangah, Pathian a ram cu a ral Siria kut sungah a pek (2 San 28:6). A fapa Hezekiah (728–699) cun Judah ram a uk tikah, mipi pawl kha Pathian thu in a hruai sal ih, mipi pawl in an khua sung ih milem biaktheng pawl an siat theh. Hezekiah in thenhra thenkhat khal Pathian hnen ah rak keng ding in thu a pek sal.

b.     Malachi – Mal. 3:7-8 . . .

Babylon sal in a ra tlun hnu ah, Porfet Malachi in thlarau lam in mipi a thar thawh sal. A caan cu BC 500 hrawngah a si ih, Nehemiah hlan deuh a si. Jerusalem Biakinn pi a veihnihnak (BC 515) hrawngah an sak. Pathian miphun pawl ih biaknak lam daithlaannak kha tung ding sal dingah tthenhra then khat hi biakinn ah nan rak keng pei tiah Profet Malachi hmang in Pathian ih thupekmi a si.

c.      Nehemiah – Nehemiah 10:34-37 . . .

Babylon sal ih a tlun hnu a si ih, Jerusalem hauhruawng pawl cu a siat theh. Mi in Juhdam an zawmtai. Cucu Nehemiah bawipa in ram a rem ih, Puithiam Ezra in Daan bu a siar ih, mipi pawl in an sual an phuang. Cule, 1/10 kim te in kan pe ding tiah Pathian hmai ah thu an kam aw. Nehemiah cun, Judah ram cu (BC 445-433) tiang a uk. Nehemiah cu Judah ram uktu Mangki Bawi a rak si. Siangpahrang cu a si lo.

Himi thuanthu pathum kan zoh tikah, Israelmi pawl in thlarau lam ih thangphawk an neih caan ah thenhra thenkhat pek hi an rak zirh aw ih, mipi khal in an rak pe. Thenhra thenkhat pek a um lo lai caan cu an ram Pathian thu ih an tluk siat caan le tumsuk lam an pan caan a rak si ti kan hmu thei.

5. Thenhra then khat hi Jesuh Khrih khal ih lungkimmi a si.
1. Matthew 23:23 .. “Ṭhenhra ṭhenkhat cu nan pek ding hrimhrim a si. Asinain Daan sungih a ummi a dang pawl khal nan daithlang lo pei.”
2. Mihrek in Moses daan in kan nung nawn lo tiah kan ti ih, 1/10 kan pe duh lo. Asinan, Jesuh ih thu in pekmi a si ahcun, cuih daan cu pehzulh in thlun ding kan si.
3. Mihrek in Jesuh ih thupi ah re sehla, tampi a rak zirh ding si tiah an ti. Bible thiam pawl cun, Jesuh ih san lai ah Judahmi pawl Biaknak lam ah an cak zet. Thu khal an nei zet. A hlei in, thenhra thenkhat peknak khal a rak cak zet ti a hmuh ruangah, sim tul ah a ruat lo ih, a sim lonak sawn si ding ti zumnak an nei.
6. Ziangmi hrangah kan hmang ding?
1. O.T sung ih Puithiam pawl zohkhennak ih hman a si bang in, tuih sun khal ah Pastor pawl hrangih hman dingmi a si (Neh 13:5, 1 Cor 9:13-14).
2. Mission hnatuannak hrangah hmang ding. Mission timi cu Jesuh ih hnatuanmi pawl le thupekmi pawl pehzulhnak khi a si ih, cumi hrangah hman ding a si.

                                               i.     Pathian biakkhawmnak ih tulmi hrangah: “Pathian cu na thinlung zate … na duhdawt pei” (Mat 22:37-38).

                                              ii.     Thuthangtha simphuannak hrangah: “Miphun hmuahhmuah  ka dungthluntu va si ter uh” (Mat 28:19).

                                            iii.     Dungthluntu si ternak: “Ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh” (Mat 28:20).

                                            iv.     Zoh kilkhawi awknak: “Na innhnen kha … na duhdawt ve pei” (Mat 22:38-39). Ziangah tile, Jesuh in ka hmin in mifarah zonzai te nan duhdawtmi hi keimah in duhdawt a si tiah a ti (Matt. 25:40f).

7. Thenhra Then khat peknak in ziang thathnemnak a nei?
1. Na zumnak a fek sin ding. Pathian thluasuah siar zia in thiam ter. Milian miaa pa vek na cang lo ding (Luke 12:13f). Milian pa cu thluasuah a don tikah, amai nomnak ding hrangah hman a tum ih, khui ka ngah ti khal a ruat lo. Curuangah, Pathian in mi-aa pa tiah a tinak a si. Thenhra thenkhat na pek tikah, ka ziangkim hi Pathian hnen ihsin a rami a si tiah lungawithu kan simphuannak a si. Ka ziangkim hi Pathian hnen ihsin a rami ti na theih ahcun, cuih lungput cun, Pathian a lo rinsan ter sinsin ding (Daan 8:17, Jer. 17:5-8, 1 San 29:14).
2. Kan zumnak le duhdawtnak in hniksaknak a si. Thluasuah maw, thluasuah petu a duhdawt sawn timi in hniksak (test) nak a si. Kan duhdawtnak kha kaa lawng in si lo in, tuah sernak in in hniksak a si. Thuthimnak ah, Abraham ih zumnak: “Pathian in I pek ih I dil ahcun ka pe mei ding. A tul ahcun, Bawipa in I pe sal thotho ding” timi zum ngamnak le a mah kan duhdawtnak in hniksaknak a si.
3. Kawhhran ih sumpai lam buainak pawl a cem ter. Thenhra thenkhat petu kawhhran pawl sumpai lam ah hlawhsam in an um dah lo. Pastor pawl khal thate in a cawm thei. Harsatnak ah kan zoh kilkhawi aw thei. Cu ti in, minung tampi in Pathian thatnak kha an thei ding ih Pathian an thangthat ding (2 Kor 9:12).
4. Na thlaicii a si (Gal 6:7). Thenhra then khat cu Pathian in a mah kan duhdawt le dawt lo in theih duhnak ih in hniksaknak a si nan, thluasuah kan donnak sangkaa khal ih a tuahmi a si (Mal 3:10). Thenhra then khat hi pek lawng pehlah, Bawipa in pesal ding timi ruahsannak nei aw. E.g. Abraham le Isaac. Thlaicii khi na tuh tikah, na tuh zat in a kheu ve.

Cun, lo thlo pawl cun kan tuhmi vek ih aat ding kan si ruangah an ti ih, thlaicii an retmi cu a tha bikbik pawl kha an ei hlan ah an ret ta. Cuvek in, 1/10 khal hi a dangdang ih na hman theh hnu si lo in, na hman hlan ih na ret dingmi a si (Thuf. 3:9-10).

8. Khui tawk ah kan pe ding?
1. Mal 3:10 … Biakinn ah ken ding a si. Duhduh hmun dang ih pek ding a si lo. Midang bomnak cu then kua sung in bom ding  a si.
2. Biakinn ciocio ah Lai tlaang kuat teh a poi maw?

                                               i.     Biakinn a khawmtu sungah innteek thinlung le mileeng lungput neitu phun hnih kan um. Inntek lungput neitu cun, maih innsang thansonak hrangah pe lo in, a um lo ding. Asinan, mileeng cun a lo leeng ding ih, a tlung men ding. US/ram thumnak hi a laangte sung ih kan umnak ding a si nawn lo. Kan luu phumnak ding hmun a si. Curuangah, kan kawhhran a cak ih, sumpai kan neih lawngah, Pathian thuthangtha simnak/ zirhnak pawl tampi kan tuah thei ding. Thuthangtha simtu khal kan sawm thei ding. Cuti in, kan faale an thangso thei ding. Mileeng lungput nei in, a tuih na umnak ah na um ahcun na faa le an tthangso thei lo ding.

                                              ii.     Laimi hi midang pek le bom a duh tuktu kan si. A tha zet. Asinan, a that lonak pakhat a um. Mikhual le mileeng cu kan duhdawt thiam tuk ko nan, kan mah le mah duhdawt awk kan thiam lo. Vei khat vei hnih te in ra tlawngtu cu sumpai kan pek, vok kan thah asinan, kan maih kawhhran pastor, in kilkhawi ringringtu cu zianghman pek ding kan siang lo. Mai kawhhran ih pastor cu farah zet in kan ret ih, mikhual saya cu kan va bawm ciamco. Cucu ziang thawn a bang aw tile, maih inn kaang ciamco ih, midang inn lawng va bawm thawn a bang rep. Maih Kawhhran tuukhaltu le Kawhhran ih tulsammi sambau in retu kan si pang maw?

9. Ziangruangah pek ding kan siang lo?
1. Ka ziangkim hi Pathian ta a si ti kan ruat theu lo (1 Saan 29:14). Kan maih hlawhmi/kan maih taa tiah kan ruah ruangah a si. Ziangkim hi Pathian ih taa an si ih, tuan hawl theinak kan thazang pawl khal hi Pahtian ih pekmi lawngte an si (Daan 8:17).
2. Pathian hnen ih thlaicii ka tuhmi a si tiah kan ruah theu lo ruangah a si. Ziang ruangah, Abraham in uicing in a fapa Isaac Pathian hnen ah a pek si pei? Pathian in a hnen ih ka pekmi hi a lak in a cem ral ter lo ding ti a fiang tuk. Mihrek in siang zet ih pekmi lawng Pathian in a duh ih kei le ka siang tuk lo ruangah ka pe lo mei ding ziangahtile Pathian in I saang cuang lo ding tiah kan ti. Abraham in Isaac a pekmi a ui lo ding tiah nan zum maw? Ahraham in uicing in a pe nan, Pathian in a cohlang thotho. Then hra then khat pek le pek lo hi pek ding a si maw si lo ti nangmaih ruah rel dingah Bible in in sim lo. Pathian in ka taa a timi sawn an si (Mal. 3:10).

Thunetnak:

Pathian kan rinsannak le thenhra thenkhat le thil dangdang peknak hi a peh aw. Ziangah tile, thenhra  thenkhat a petu pawl cu:

1.     Pathian thluasuah siar thiamtu pawl an si ih, cuih lungput cun, Pathian a rinsan ter sinsin (1 San 29:14, Jer. 17:7-8).

2.     Pathian hnen ih lungawi thusim a thiamtu pawl cu, Pathian in thu in kam, vancung sangkaa ka ong ding ih, thluasuah ka lo pe ding tiah thu in kam (Mal. 3:10, Pro. 3:9-10).