Joshua 1:7-9; 24:14,
Eph. 6:1-4
Thuhmaihruai
Himi ca
sung ih ka sim duh bikmi cu zohthimtlak pa pawl ih ziaza pawl cu lo ruah ka
duh. Cumi hlan ah innsang pa le pawl ih sinak diktak hi ziang a si timi sim ka
duh. Pathian ih palai, a missionary an si. Efesa 5:23 – 32 sungah, Pasal cu
nupi ih luu a si tiah a ti. Asinan, innsaang ih luu cu pasal pawl an si tiah a
ti lo. Innsang ih luu cu Bawi Jesuh Khrih, kan Pathian a si a ti. Curuangah,
innsang nu le fa a kilkhawi daan ding cu Khrih in Kawhhran hrangah a nunnak a
pek vek in, pasal khal in amaih zawn hnak in nufa ih zawn ruat sawn in
duhdawtnak thawn kilkhawi, hruai seh timi hi Bible ih in zirhmi a si.
Curuangah, Pasal cu Pathian in amah
aiawh in innsang hruaitu ih a fialmi a si bang in a hmaisabik ih Pathian hna a
tuannak ding hmun (mission field) cu amai pumpak nunnak a si. A pahnihnak cu, a
innsangah a si. A pthumnak cu, a miphun le midang pawl hnen ah a si. Ami hruai
daan ding cu tangdor te le midang ih simduhmi pawl tha te theisak thawn mi a kaihruai
a si. Cumi pawl cu kau deuh in a tanglam ah kan zoh hnik pei.
1. A pumpak nun: Pathian
thu thawn a ciah aw (Joshua 1:7-9)
Zohthim
tlak pa cun amah le mah kha Pathian thu thawn a ciah aw ta tengteng a tul.
Josuah kha Pathian in a hril tikah, mipi kha va hruai aw tiah a fial menmen lo.
Ziang a ti: Joshua 1:7-9 sungah:
7Moses ih a lo pekmi Thukham cu
kimtein thlun dingah cakzet le ralá¹hazet in um aw. Thukham fate
bik tiang daithlang loin thlun awla na fehnak ih kipah na lam a tluang ding.
8Thukham cabu cu hngilh hrimhrim hlah. A sungih nganmi bangtuk ih na nun
theinak dingah a sun a zan in siar ringring aw. Cutiih na tuah le na á¹hangso
ding ih na tuahmi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding a si. 9Cakzet le ralá¹hazet
in um aw ti ih thu ka lo pekmi cu ziangtik hman ah hngilh hlah. Ṭih
hlah, na thin nau hlah; ziangahtile Bawipa na Pathian keimah in na fehnak kipah
ka lo umpi ding a si,” tiah a ti.
Hi tawk ih a simmi kan zoh tikah, midang a hruai suak
theinak dingah amah le mah kha a hruai-awk thei ta a tul. Cumi hruai aw thei
dingah, na thinlung le ruahnak pawl kha ka tongkam in lo ciah seh, a sun a zaan
in ka daan bu kha siar aw tiah a sim. Bible thu in kan nunnak a ciah lawngah,
Pathian thu in in uk ding ih, mah le mah uk awk theinak khal Pathian ih Thlarau
in in pe ding. Cu lo ahcun, na duh lomi sualnak in na nunnak a lo uk ringring
ding.
Jesuh khal
in thu in cah. Keimah tel lo in zianghman na ti thei lo ding (John 15:5). Ka
sungah nan um ih, ka thu hi nan sung ih a um ahcun, nan dilmi hmuah in tuah sak
a si ding ih rah tampi khal nan rah ding tiah thu in kam (John 15:5-7).
Van a kai
hlan khal ah a dungthluntu pawl hnen ah a cahtami cu “Sikhalsehla nan hnenih
Thlarau Thianghlim a rung thlen tikah cahnak huham thawn nan khat ding ih
Jerusalem le Judea ram le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang
keimah ih theihpitu nan si ding,” tiah a ti (Tirh 1:8).
Leilung
tlun ih kan nun sungah Pathian in in nun ter duhsannak cu mi hmuahhmuah hi a
dungthluntu, Khrih vek ih nungtu si dingah hruai ding in zo khal in fial ih, in
nun termi kan si theh. Cuih mission hnatuan cu na innsang, na Kawhhran le
midang hnen ah thleng suak thei ding in nangmah hrimhrim in Pathian thu, Bible
siarnak le na siarmi thu pawl cinkennak in na ciah-awk ta a tul. Pathian ih mi
hman zetmi Billy Graham hi a tar zet thlang ih interview an tuahnak ziangmi hi
na hnatuannak pawl na zoh tikah na sirawkmi a um tiah an sut. A timi cu, “Bible
ca tam deuh le thlacamnak tam deuh in rak nei ningla ka duh” tiah a sim. Zumtu
cu Bible ca thawn a ciah aw tu ding kan si. Culawngah kan lungput le ruahnak
pawl cu Pathian tongkam in in hruai ding.
2. A innsang pawl
Pathian thu in a kai hruai (Efesa. 6:5-4)
Efesa bung 6 sungah nulepa pawl
nan fa le kha thinheng ter hlah uh. Cu-ai ah, Pathian thu thawn Khrihtian nun
daan ziaza le zirh awknak thawn kaihruai uh timi a um (Efe. 6:4). Ziangruangah
Khristian ziaza le zirhawknak thawn fa le hruai in fial si pei?
Nulepa in
fa le ro an rohmi a bang aw cio lo. Mihrek khat cu an faa le pawl kha ro a
phunphun an roh. Mihrek cun, sui le ngun, sumsaw inn lo tla an roh. Mihrek cun,
fimnak an roh. Asinan, Bible ca ih in zirhmi cu zumnak ro tha, Khrih zumtu tha,
Khrih dungthluntu tha sinak ro tha roh aw ding, hruai aw dingah in fial (Matt.
28:18tt). Ziangah cuti in in fial si pei? Khrih zumnak ro tha a rohtu pawl cu
Khrih dung thlun in nikhat hnu ni khat an tthangso. Asinan, thilri le leitlun
fimnak lawng a rohtu pawl cu – a rei hlan ah an thilri neihmi le an fimnak cu
phur thei lo in a um san ta theu. Curuangah, leitlun thilri le fimnak lawng roh
ta ding hi nulepa ih tuanvo a si tiah Bible ca in in ti lo. Nan rohta tengteng
dingmi cu Khrih zumtu tha, dungthluntu tha si ding ih kaihruai ta ding hi in
zirhmi a si (Efesa 4:4).
Bible sungah ih mi hminthang
hruaitu pakhat cu Josuah a si. Joshua kha amah pumpak lawng Pathian thu sung ih
a ciah awk kha a duh tawk lo. A innsang zate khal Pathian thu lawng ngai in,
Pathian duhnak lawng tuah dingah a kaihruai ti kan hmu.
Bawipa nan ren duh lo a si ahcun
tuihsun ah hin hril uh; Mesopotamia ram nan pupa pawlih an rak biakmi khawzing
pawl maw nan biak sawn ding; a si lole atuih nan umnak ram Amor miphun pawlih khawzing
pawl deuh so nan biak ding, hril uh. Kei le ka innsang cun Bawipa kan biak ding
a si . . .. (Josuah 24:15)
Cuih tlun ah, Jocob in a innsang
pawl kha Pathian thuvek ih nung ding in a kai hruai ti kan hmu (Gen 35:1-4).
Pathian
dang pawl a hlon ter theh. Pathian tluk in thupi ih an retmi pawl a hlon
ter theh. Tuih sun ah kan innsangah, Pathian tluk ih thupi ih kan ruahmi ziang
a um? Pathian thu thlun thei lo ding ih in tuahtu thil ziang a um? Cumi cu kan
milem an si. Cumi kha hlon aw. Nangmah le na innsang damnak tha bik a si. Cumi
hlon thei dingah ziang na tuah ding? Nangmah te na hlon thei lo thei men.
Pathian thu sungah ciah aw awla, Pathian thu in na hlon thei lomi a lo hlon sak
ding a si.
An
mipum/hnipuan khal thianhlim ten a um ter. Pathian an biak ding tikah,
Israel pawl cu khui tik khal ah baal zet le hnipuan sia thawn an bia ngam dah
lo. Puithiam Aaron khal khi biakbuk ah a luh ding cun olive siti a thuh aw ih,
fai zet ih a taksa, a thinlung, le ruahnak pawl a timtuah aw. Khawm tikah
thazaang ngah lo ih kan tlun theunak khi ziang a si? Kan sunglam ah timtuahnak
kan neihawk lo ruangah a si. Pathian kha thlacamnak le Bible siarnak thawn a
pawlkom aw cia lomi thinlung le nunnak nei ih biakinn sung a ra thlengtupawl cu
hrem dah lomi rangcang vek an si ih Pathian thu an sungah ol te in an cohlang
duh lo.
Pathian
biaknak hmun ah a feh pi. Jacob in a innsang zate in biaktheng hmun ah a
fehpi ih Pathian a biakpi. Cuvek in tuihsun ni khal ah Pathian biaknak hmun ah
mah lawng fehtu si lo in, innsung sang zate in feh ding in a hruaitu nulepa
tampi kan tul.
Zothimtlak pa cun a innsang kha
thla a campi. Bible a siar pi. Pathian biaknak hmun ah a fehpi. Himi hi a har
zet ding asinan, Billy Graham in hitin a sim. Innsang ah Bible siar tlaangnak
le thlacam tlaangnak nan neih tikah minute 15 hrawng caan hmang uh. Cuti ih nan
sung zate ih Bible nan siar tlaang ih thla nan cam tlaang ahcun, vanram nun
thaw cu nan innsang in nan tep ngah ding a si tiah a sim. Ka lungkim zet.
3. Midang khal
Pathian tihzah upattu si ding in a sawm (Joshua 24:14)
Zumnak lam
pa le zohthimtlak pa a simi cun a pumpak lawng le innsang lawng si lo in, a
innhnem, vengpa, a miphun pawl, le midang pawl khal Pathian tihzah upattu si
dingah a sawm. Hi tawk ah Joshua hi ka uar zet. Joshua cun a mipi pawl kha tuih
sun ni tiang lam in hruaitu kan Pathian lawng kan bia pei uh. A dang Pathian le
milem pawl kha taansan in kan Bawipa lawng kan rian pei uh tiah a sawm.
Curuangah Bawipa cu tihzahnak thawn biak uhla amah ih
hna cu rintlakzet le thinlung taktein tuan uh. Nan pupa pawl in Mesopotamia ram
le Ezipt ramih an rak biakmi khawzing dangdang pawl cu hnong thlang uhla Bawipa
cu rian uh (Joshua 24:14)
Himi kan zoh tikah, zothimtlak pa a simi Joshua cun midang
pawl Pathian an tihzah lo a si ahcun, dai te in a um men lo. Pathian kan tihzah
pei uh, amah lawng kan bia pei uh tiah a sawm ti kan hmu. Pathian tihzah lo tu
pawl hnen ah a hlo ta men lo ih, Pathian tihzah lotu pawl karlak khal ah
Pathian tihzahnak nun kan nei pei tiah ral tha zet in a sawm ngam. Tuisan ah mi
tampi cu kan hnatuannak le tlawngkainak pawl ah Pathian tihzah lo tu pawl an um
le, zumtu a simi kanmah sawn an sungah kan tel ve ih, anmah thawn danlamnak nei
lo in kan hlo ve cih theu. Zumtu cu cite le tleunak nan si tiah Jesuh in in
cahta (Matt. 5:13, 14) bang in zum lo tu pawl umnak, sualnak thim sungah,
tleunak bang in danlamnak a neitu kan si tengteng a tul. Pathian tihzahtu kan
si a tul.
4. Tangdor te in mi a
kai hruai.
Zohthimtlak
pa cu a hngal lo. Tangdor te in a um ih innsang a kaihruai. Mi hngal pawl ih
ziaza le mi tangdor pawl ih ziaza kan zoh tlaang pei.
Mihngal
|
Tangdor
|
Midang hnak in thupibik ah ruat aw, midang hmu niam
|
Midang kha amah hnak in thupi sawn ah ruat in tihzah upat
thiam
(Fili. 2:1-4)
|
Midang lawng sual puh
|
Keimaih palh sokhaw tiah a ti.
(Saam 32:5)
|
Ngaithiam dil a duh lo
|
Nngaithiam a dil (James 5:16)
|
Midang ih ruahnak pekmi zianghman ah a siar lo.
|
Midang ih ruahnak a dil ih a sutron (Thufim. 1:5; 15:22)
|
Amaih duhmi le tummi lawng tuah a duh. (My agenda, My desire)
|
Midang in a thupi an timi ziang a um ti tla a zoh, midang
hrang a ruat deuh (Rom 12:10, Fili 2:3 )
|
Thufim 11:2 sungah hitin in sim, “A porh awmi/hngalmi pawl
cun hmuhsuamnak an tong ding, Curuangah tangdor ih um a á¹ha deuh.”
Zohthimtlak pa cu tangdor te in a um ih midang ih thupi an timi tla ruat in
amai duhmi lawng ruat lo in midang ih duhmi khal a ruat cem cih ringring ih,
zapi hrang ih a thami timi kha ral tha zet in a tuah. Curuangah, tangdormi
pakhat cun, “Ka thu” timi hnak in, “Ziang hi a dik, a hman” ti zoh in ke ka kar
ringring. A fa le pawl khal “Ka thuthu a si” ti in a kawk mei lo, a fial mei
lo. An ruahnak a sut ih zianghi a tha bik ding timi ruat in a thabik a tuah.
5. Midang ih thusimmi
le ruahmi kha tha te in a ngai.
James 1:19 sungah, “Ka duhdawtmi u le nau pawl, hi thu hi
cing ringring uh: zokhal thu theih duhnak lam ahcun a zamrangmi si uhla á¹ong
ding le thinhennak lam ahcun khulfungmi si uh.” James in tong tam hnak in ngai
tam deuh tu si ding in fial. Mihrek khat cu a linglet in kan nung. Kan ngai mal
ih kan tong a tam. Midang in ziang an sim duh timi kha ruat ta lo ih tong cu at
hna a si.
Thufim 18:13 sung khal ah ruahnak
tha zet in pek, “Thu na leh hlanah á¹hatein ngai hmaisata aw; Cutin
na tuah lole mi aa na si ih hlei ah thu na leh mi kha na hmuhsuam a si.”
Midang ih thusimmi thate in
ziangtin kan ngai thei ding? Midang ih simmi tha te ngai daan cu:
1. A
thusimmi tha te in ka ngai ding timi thinlung thencatnak tuah aw ta aw.
2. Midang
ih thusimmi a cem tiang ngai ta aw.
3. An
tong lai ah midang/thil dang zoh hlah. Khua tang ciamco hlah.
4. An
tong theh hlan ah tong lo te in um aw.
5. Midang
ih thusim lai ah na sim duhmi kha rak ruat ciamco hlah.
6. Na
sim duhmi cumi a si maw tiah sutfel sal aw.
A tlun lam ih ruahnak pekmi pawl hi kan tuah ahcun, midang
ih thu kha tha te kan ngai (active listening) kan tuah tinak a si. Mirang pawl
ka upat zetnak thu pakhat cu ziang a si tile an faate pawl ih thusimmi tla
hnihsan men lo in an ngai ih, an fa le in an simduhmi an simthiam lo hman ah na
sim duhmi cumi a si maw tiah a sut bet ih tihzah upat zet in an biak. Cucu
mirang pawl ziang hmuahhmuah lak ih ka uar biknak an si.
6. Fanu fim le fapa
fim ih nun daan
Thufim 10:1 sungah, “Fapa fim in
a pai lung a awiter; Fapa aa in a nui riah a siatter.” Nulepa ih an lungawi
biknak hi ziang a si pei? Zo ih nulepa khal an faate Pathian tihzah te in
Pathian thu ih a nun tikah an lungawi cio. Asinan, Pathian tihzah le Pathian
thu ih nung ti tikah ziang a sim duh? Efesa 6:1-3 sung khal ah,
Nauhak pawl, Bawipa ih hmin in nan
nu le nan pa upat uh. Nu le pa upat cu Khristian á¹uanvo a si ih a á¹hami
a si fawn. “Nan nu le nan pa upat uh,” timi thukham hi, “Na lam a tluang ding
ih leitlunah na nun a sau ding,” timi thutiamnak an beetmi thukam hmaisa bik a
si.
Pathian
tongkam ih in fialmi cu nulepa upat uh timi hi a si. Cuti ih nulepa a upat
thiamtu cu “lei tlun ah nan lam a tluang dingih nan nun a sau ding” tiah thu in
kam. Santawi pawl teh nulepaih thu ngai lo pawl maw an si ding? Si hlah ee.
Nulepaih thu ngai cing ih san tawi pawl cu nulepaih thu ngai lo ih sansau pawl
hnak in Pathian ih duhmi leitlun ah tam sawn an tuah man zo. Man nei zet in a
nung ngah thiamthiam. Curuangah, ziangtluk ka san a sau timi hnak in, ziangtluk
man nei in ka nunnak ka hmang timi kan ruah dingmi a si sawn. Nulepa upat cu
Pathian thu thlun kan si ruangah Pathian tihzah khal a si fawn.
Nulepa upat timi cu nulepa ih
thusim ngai, an saduhthahmi tla kim ko zuam, an tar tik khal ah cawmdawl tinak
a si. Nulepa upat tu pawl cu Pathian in, “Nan lam a tluang ding” ti khal in thu
in kam a si.
Nulepa a riahsiat tertu, a
zawmtaitu pawl cu na nunnak a cem lohli ding tiah Bible in in sim.
Thufim 20:20 sungah,
Na nu le na pa na camsiat a sile,
Khawthim lakih mei-inn mit bangin na nunnak a cem ding.
Thufim 30:17 sung khal ah,
Zokhal a pa kha hnihsuak ih a saitu
le, A nu a tar tikih a hmuhsuamtu cu, Langta in a sa a ei dingih tlangak in a
mit a phorh sak ding.
Nulepa thinnat tertu kan rak um dah a si ahcun, na sual sir
sal awla na nulepa le Pathian hnen ah ngaithiam dil aw. Cu lo ahcun, na lam a
tluang lo ding timi hi Bible in fiang zet in in sim. Asinan, na sual na sir sal
ih, Pathian hnen ih ke na kar sal ahcun, Pathian lam a lo hruai ding in
thluasuah a lo pe sal ko ding.
Thunetnak
Innsang ah luu bik le thuneitubik
cu Pathian a si. Khrih in amaih zawn hman ruat lo in leitlunmi pawl in duhdawt
bang in, inn sung sang duhdawtu dingah Pathian in nulepa pawl hi pawl hi tuanvo
a pek. A hleice in pa pawl hi hruaitu bik, zonzaitu bik si dingah tuanvo pekmi
an si.
Zothimtlak pa ih ziaza pa nga ka
tarlangmi pawl tla cu:
1. Pathian
thu thawn amaih pumpak hi a ciahmi a si ding. Pathian ih duhmi cu thlacamnak le
Bible siarnak thawn a hawltu le thluntu a si.
2. A
innsang pawl ih feh daan hi Pathian thu thawn a mil aw maw ti a zoh ringring
ih, Pathian thuvek in a fehpi ringring.
3. Amah
pumpak le a innsang lawng Pathian ih duh daan vek in a fehpi lo. A miphun pawl
khal Pathian thuvek ih nung ding in a sawmtu a si.
4. Tangdor
te in a innsang a kaihruai.
5. Midang ih thusimmi khal tha te a ngai ih, ruat
ciamciam in thu a let sal theu.
___________________
San No Thuan
Falam Baptist Church, Maryland
June 16, 2013 – Father’s Day