Zohthimtlak Pa

Joshua 1:7-9; 24:14, Eph. 6:1-4

Thuhmaihruai

            Himi ca sung ih ka sim duh bikmi cu zohthimtlak pa pawl ih ziaza pawl cu lo ruah ka duh. Cumi hlan ah innsang pa le pawl ih sinak diktak hi ziang a si timi sim ka duh. Pathian ih palai, a missionary an si. Efesa 5:23 – 32 sungah, Pasal cu nupi ih luu a si tiah a ti. Asinan, innsaang ih luu cu pasal pawl an si tiah a ti lo. Innsang ih luu cu Bawi Jesuh Khrih, kan Pathian a si a ti. Curuangah, innsang nu le fa a kilkhawi daan ding cu Khrih in Kawhhran hrangah a nunnak a pek vek in, pasal khal in amaih zawn hnak in nufa ih zawn ruat sawn in duhdawtnak thawn kilkhawi, hruai seh timi hi Bible ih in zirhmi a si.

Curuangah, Pasal cu Pathian in amah aiawh in innsang hruaitu ih a fialmi a si bang in a hmaisabik ih Pathian hna a tuannak ding hmun (mission field) cu amai pumpak nunnak a si. A pahnihnak cu, a innsangah a si. A pthumnak cu, a miphun le midang pawl hnen ah a si. Ami hruai daan ding cu tangdor te le midang ih simduhmi pawl tha te theisak thawn mi a kaihruai a si. Cumi pawl cu kau deuh in a tanglam ah kan zoh hnik pei.

1. A pumpak nun: Pathian thu thawn a ciah aw (Joshua 1:7-9)

            Zohthim tlak pa cun amah le mah kha Pathian thu thawn a ciah aw ta tengteng a tul. Josuah kha Pathian in a hril tikah, mipi kha va hruai aw tiah a fial menmen lo. Ziang a ti: Joshua 1:7-9 sungah:

7Moses ih a lo pekmi Thukham cu kimtein thlun dingah cakzet le ralṭhazet in um aw. Thukham fate bik tiang daithlang loin thlun awla na fehnak ih kipah na lam a tluang ding. 8Thukham cabu cu hngilh hrimhrim hlah. A sungih nganmi bangtuk ih na nun theinak dingah a sun a zan in siar ringring aw. Cutiih na tuah le na ṭhangso ding ih na tuahmi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding a si. 9Cakzet le ralṭhazet in um aw ti ih thu ka lo pekmi cu ziangtik hman ah hngilh hlah. Ṭih hlah, na thin nau hlah; ziangahtile Bawipa na Pathian keimah in na fehnak kipah ka lo umpi ding a si,” tiah a ti.

Hi tawk ih a simmi kan zoh tikah, midang a hruai suak theinak dingah amah le mah kha a hruai-awk thei ta a tul. Cumi hruai aw thei dingah, na thinlung le ruahnak pawl kha ka tongkam in lo ciah seh, a sun a zaan in ka daan bu kha siar aw tiah a sim. Bible thu in kan nunnak a ciah lawngah, Pathian thu in in uk ding ih, mah le mah uk awk theinak khal Pathian ih Thlarau in in pe ding. Cu lo ahcun, na duh lomi sualnak in na nunnak a lo uk ringring ding.

            Jesuh khal in thu in cah. Keimah tel lo in zianghman na ti thei lo ding (John 15:5). Ka sungah nan um ih, ka thu hi nan sung ih a um ahcun, nan dilmi hmuah in tuah sak a si ding ih rah tampi khal nan rah ding tiah thu in kam (John 15:5-7).

            Van a kai hlan khal ah a dungthluntu pawl hnen ah a cahtami cu “Sikhalsehla nan hnenih Thlarau Thianghlim a rung thlen tikah cahnak huham thawn nan khat ding ih Jerusalem le Judea ram le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang keimah ih theihpitu nan si ding,” tiah a ti (Tirh 1:8).

            Leilung tlun ih kan nun sungah Pathian in in nun ter duhsannak cu mi hmuahhmuah hi a dungthluntu, Khrih vek ih nungtu si dingah hruai ding in zo khal in fial ih, in nun termi kan si theh. Cuih mission hnatuan cu na innsang, na Kawhhran le midang hnen ah thleng suak thei ding in nangmah hrimhrim in Pathian thu, Bible siarnak le na siarmi thu pawl cinkennak in na ciah-awk ta a tul. Pathian ih mi hman zetmi Billy Graham hi a tar zet thlang ih interview an tuahnak ziangmi hi na hnatuannak pawl na zoh tikah na sirawkmi a um tiah an sut. A timi cu, “Bible ca tam deuh le thlacamnak tam deuh in rak nei ningla ka duh” tiah a sim. Zumtu cu Bible ca thawn a ciah aw tu ding kan si. Culawngah kan lungput le ruahnak pawl cu Pathian tongkam in in hruai ding.

2. A innsang pawl Pathian thu in a kai hruai (Efesa. 6:5-4)

            Efesa bung 6 sungah nulepa pawl nan fa le kha thinheng ter hlah uh. Cu-ai ah, Pathian thu thawn Khrihtian nun daan ziaza le zirh awknak thawn kaihruai uh timi a um (Efe. 6:4). Ziangruangah Khristian ziaza le zirhawknak thawn fa le hruai in fial si pei?

            Nulepa in fa le ro an rohmi a bang aw cio lo. Mihrek khat cu an faa le pawl kha ro a phunphun an roh. Mihrek cun, sui le ngun, sumsaw inn lo tla an roh. Mihrek cun, fimnak an roh. Asinan, Bible ca ih in zirhmi cu zumnak ro tha, Khrih zumtu tha, Khrih dungthluntu tha sinak ro tha roh aw ding, hruai aw dingah in fial (Matt. 28:18tt). Ziangah cuti in in fial si pei? Khrih zumnak ro tha a rohtu pawl cu Khrih dung thlun in nikhat hnu ni khat an tthangso. Asinan, thilri le leitlun fimnak lawng a rohtu pawl cu – a rei hlan ah an thilri neihmi le an fimnak cu phur thei lo in a um san ta theu. Curuangah, leitlun thilri le fimnak lawng roh ta ding hi nulepa ih tuanvo a si tiah Bible ca in in ti lo. Nan rohta tengteng dingmi cu Khrih zumtu tha, dungthluntu tha si ding ih kaihruai ta ding hi in zirhmi a si (Efesa 4:4).

Bible sungah ih mi hminthang hruaitu pakhat cu Josuah a si. Joshua kha amah pumpak lawng Pathian thu sung ih a ciah awk kha a duh tawk lo. A innsang zate khal Pathian thu lawng ngai in, Pathian duhnak lawng tuah dingah a kaihruai ti kan hmu.

Bawipa nan ren duh lo a si ahcun tuihsun ah hin hril uh; Mesopotamia ram nan pupa pawlih an rak biakmi khawzing pawl maw nan biak sawn ding; a si lole atuih nan umnak ram Amor miphun pawlih khawzing pawl deuh so nan biak ding, hril uh. Kei le ka innsang cun Bawipa kan biak ding a si . . .. (Josuah 24:15)

Cuih tlun ah, Jocob in a innsang pawl kha Pathian thuvek ih nung ding in a kai hruai ti kan hmu (Gen 35:1-4).

Pathian dang pawl a hlon ter theh. Pathian tluk in thupi ih an retmi pawl a hlon ter theh. Tuih sun ah kan innsangah, Pathian tluk ih thupi ih kan ruahmi ziang a um? Pathian thu thlun thei lo ding ih in tuahtu thil ziang a um? Cumi cu kan milem an si. Cumi kha hlon aw. Nangmah le na innsang damnak tha bik a si. Cumi hlon thei dingah ziang na tuah ding? Nangmah te na hlon thei lo thei men. Pathian thu sungah ciah aw awla, Pathian thu in na hlon thei lomi a lo hlon sak ding a si.

An mipum/hnipuan khal thianhlim ten a um ter. Pathian an biak ding tikah, Israel pawl cu khui tik khal ah baal zet le hnipuan sia thawn an bia ngam dah lo. Puithiam Aaron khal khi biakbuk ah a luh ding cun olive siti a thuh aw ih, fai zet ih a taksa, a thinlung, le ruahnak pawl a timtuah aw. Khawm tikah thazaang ngah lo ih kan tlun theunak khi ziang a si? Kan sunglam ah timtuahnak kan neihawk lo ruangah a si. Pathian kha thlacamnak le Bible siarnak thawn a pawlkom aw cia lomi thinlung le nunnak nei ih biakinn sung a ra thlengtupawl cu hrem dah lomi rangcang vek an si ih Pathian thu an sungah ol te in an cohlang duh lo.

Pathian biaknak hmun ah a feh pi. Jacob in a innsang zate in biaktheng hmun ah a fehpi ih Pathian a biakpi. Cuvek in tuihsun ni khal ah Pathian biaknak hmun ah mah lawng fehtu si lo in, innsung sang zate in feh ding in a hruaitu nulepa tampi kan tul.

Zothimtlak pa cun a innsang kha thla a campi. Bible a siar pi. Pathian biaknak hmun ah a fehpi. Himi hi a har zet ding asinan, Billy Graham in hitin a sim. Innsang ah Bible siar tlaangnak le thlacam tlaangnak nan neih tikah minute 15 hrawng caan hmang uh. Cuti ih nan sung zate ih Bible nan siar tlaang ih thla nan cam tlaang ahcun, vanram nun thaw cu nan innsang in nan tep ngah ding a si tiah a sim. Ka lungkim zet.

3. Midang khal Pathian tihzah upattu si ding in a sawm (Joshua 24:14)

            Zumnak lam pa le zohthimtlak pa a simi cun a pumpak lawng le innsang lawng si lo in, a innhnem, vengpa, a miphun pawl, le midang pawl khal Pathian tihzah upattu si dingah a sawm. Hi tawk ah Joshua hi ka uar zet. Joshua cun a mipi pawl kha tuih sun ni tiang lam in hruaitu kan Pathian lawng kan bia pei uh. A dang Pathian le milem pawl kha taansan in kan Bawipa lawng kan rian pei uh tiah a sawm.

Curuangah Bawipa cu tihzahnak thawn biak uhla amah ih hna cu rintlakzet le thinlung taktein tuan uh. Nan pupa pawl in Mesopotamia ram le Ezipt ramih an rak biakmi khawzing dangdang pawl cu hnong thlang uhla Bawipa cu rian uh (Joshua 24:14)

Himi kan zoh tikah, zothimtlak pa a simi Joshua cun midang pawl Pathian an tihzah lo a si ahcun, dai te in a um men lo. Pathian kan tihzah pei uh, amah lawng kan bia pei uh tiah a sawm ti kan hmu. Pathian tihzah lo tu pawl hnen ah a hlo ta men lo ih, Pathian tihzah lotu pawl karlak khal ah Pathian tihzahnak nun kan nei pei tiah ral tha zet in a sawm ngam. Tuisan ah mi tampi cu kan hnatuannak le tlawngkainak pawl ah Pathian tihzah lo tu pawl an um le, zumtu a simi kanmah sawn an sungah kan tel ve ih, anmah thawn danlamnak nei lo in kan hlo ve cih theu. Zumtu cu cite le tleunak nan si tiah Jesuh in in cahta (Matt. 5:13, 14) bang in zum lo tu pawl umnak, sualnak thim sungah, tleunak bang in danlamnak a neitu kan si tengteng a tul. Pathian tihzahtu kan si a tul.       

4. Tangdor te in mi a kai hruai.  

            Zohthimtlak pa cu a hngal lo. Tangdor te in a um ih innsang a kaihruai. Mi hngal pawl ih ziaza le mi tangdor pawl ih ziaza kan zoh tlaang pei.

Mihngal	Tangdor
Midang hnak in thupibik ah ruat aw, midang hmu niam	Midang kha amah hnak in thupi sawn ah ruat in tihzah upat thiam (Fili. 2:1-4)
Midang lawng sual puh	Keimaih palh sokhaw tiah a ti. (Saam 32:5)
Ngaithiam dil a duh lo	Nngaithiam a dil (James 5:16)
Midang ih ruahnak pekmi zianghman ah a siar lo.	Midang ih ruahnak a dil ih a sutron (Thufim. 1:5; 15:22)
Amaih duhmi le tummi lawng tuah a duh. (My agenda, My desire)	Midang in a thupi an timi ziang a um ti tla a zoh, midang hrang a ruat deuh (Rom 12:10, Fili 2:3 )

Thufim 11:2 sungah hitin in sim, “A porh awmi/hngalmi pawl cun hmuhsuamnak an tong ding, Curuangah tangdor ih um a ṭha deuh.” Zohthimtlak pa cu tangdor te in a um ih midang ih thupi an timi tla ruat in amai duhmi lawng ruat lo in midang ih duhmi khal a ruat cem cih ringring ih, zapi hrang ih a thami timi kha ral tha zet in a tuah. Curuangah, tangdormi pakhat cun, “Ka thu” timi hnak in, “Ziang hi a dik, a hman” ti zoh in ke ka kar ringring. A fa le pawl khal “Ka thuthu a si” ti in a kawk mei lo, a fial mei lo. An ruahnak a sut ih zianghi a tha bik ding timi ruat in a thabik a tuah.

5. Midang ih thusimmi le ruahmi kha tha te in a ngai.

James 1:19 sungah, “Ka duhdawtmi u le nau pawl, hi thu hi cing ringring uh: zokhal thu theih duhnak lam ahcun a zamrangmi si uhla ṭong ding le thinhennak lam ahcun khulfungmi si uh.” James in tong tam hnak in ngai tam deuh tu si ding in fial. Mihrek khat cu a linglet in kan nung. Kan ngai mal ih kan tong a tam. Midang in ziang an sim duh timi kha ruat ta lo ih tong cu at hna a si.

Thufim 18:13 sung khal ah ruahnak tha zet in pek, “Thu na leh hlanah ṭhatein ngai hmaisata aw; Cutin na tuah lole mi aa na si ih hlei ah thu na leh mi kha na hmuhsuam a si.”

Midang ih thusimmi thate in ziangtin kan ngai thei ding? Midang ih simmi tha te ngai daan cu:

1.     A thusimmi tha te in ka ngai ding timi thinlung thencatnak tuah aw ta aw.

2.     Midang ih thusimmi a cem tiang ngai ta aw.

3.     An tong lai ah midang/thil dang zoh hlah. Khua tang ciamco hlah.

4.     An tong theh hlan ah tong lo te in um aw.

5.     Midang ih thusim lai ah na sim duhmi kha rak ruat ciamco hlah.

6.     Na sim duhmi cumi a si maw tiah sutfel sal aw.

A tlun lam ih ruahnak pekmi pawl hi kan tuah ahcun, midang ih thu kha tha te kan ngai (active listening) kan tuah tinak a si. Mirang pawl ka upat zetnak thu pakhat cu ziang a si tile an faate pawl ih thusimmi tla hnihsan men lo in an ngai ih, an fa le in an simduhmi an simthiam lo hman ah na sim duhmi cumi a si maw tiah a sut bet ih tihzah upat zet in an biak. Cucu mirang pawl ziang hmuahhmuah lak ih ka uar biknak an si.

6. Fanu fim le fapa fim ih nun daan

            Thufim 10:1 sungah, “Fapa fim in a pai lung a awiter; Fapa aa in a nui riah a siatter.” Nulepa ih an lungawi biknak hi ziang a si pei? Zo ih nulepa khal an faate Pathian tihzah te in Pathian thu ih a nun tikah an lungawi cio. Asinan, Pathian tihzah le Pathian thu ih nung ti tikah ziang a sim duh? Efesa 6:1-3 sung khal ah,

Nauhak pawl, Bawipa ih hmin in nan nu le nan pa upat uh. Nu le pa upat cu Khristian ṭuanvo a si ih a ṭhami a si fawn. “Nan nu le nan pa upat uh,” timi thukham hi, “Na lam a tluang ding ih leitlunah na nun a sau ding,” timi thutiamnak an beetmi thukam hmaisa bik a si.

            Pathian tongkam ih in fialmi cu nulepa upat uh timi hi a si. Cuti ih nulepa a upat thiamtu cu “lei tlun ah nan lam a tluang dingih nan nun a sau ding” tiah thu in kam. Santawi pawl teh nulepaih thu ngai lo pawl maw an si ding? Si hlah ee. Nulepaih thu ngai cing ih san tawi pawl cu nulepaih thu ngai lo ih sansau pawl hnak in Pathian ih duhmi leitlun ah tam sawn an tuah man zo. Man nei zet in a nung ngah thiamthiam. Curuangah, ziangtluk ka san a sau timi hnak in, ziangtluk man nei in ka nunnak ka hmang timi kan ruah dingmi a si sawn. Nulepa upat cu Pathian thu thlun kan si ruangah Pathian tihzah khal a si fawn.

Nulepa upat timi cu nulepa ih thusim ngai, an saduhthahmi tla kim ko zuam, an tar tik khal ah cawmdawl tinak a si. Nulepa upat tu pawl cu Pathian in, “Nan lam a tluang ding” ti khal in thu in kam a si.

Nulepa a riahsiat tertu, a zawmtaitu pawl cu na nunnak a cem lohli ding tiah Bible in in sim.

Thufim 20:20 sungah,

Na nu le na pa na camsiat a sile, Khawthim lakih mei-inn mit bangin na nunnak a cem ding.

Thufim 30:17 sung khal ah,

Zokhal a pa kha hnihsuak ih a saitu le, A nu a tar tikih a hmuhsuamtu cu, Langta in a sa a ei dingih tlangak in a mit a phorh sak ding.

Nulepa thinnat tertu kan rak um dah a si ahcun, na sual sir sal awla na nulepa le Pathian hnen ah ngaithiam dil aw. Cu lo ahcun, na lam a tluang lo ding timi hi Bible in fiang zet in in sim. Asinan, na sual na sir sal ih, Pathian hnen ih ke na kar sal ahcun, Pathian lam a lo hruai ding in thluasuah a lo pe sal ko ding.

Thunetnak

Innsang ah luu bik le thuneitubik cu Pathian a si. Khrih in amaih zawn hman ruat lo in leitlunmi pawl in duhdawt bang in, inn sung sang duhdawtu dingah Pathian in nulepa pawl hi pawl hi tuanvo a pek. A hleice in pa pawl hi hruaitu bik, zonzaitu bik si dingah tuanvo pekmi an si.

Zothimtlak pa ih ziaza pa nga ka tarlangmi pawl tla cu:

1.       Pathian thu thawn amaih pumpak hi a ciahmi a si ding. Pathian ih duhmi cu thlacamnak le Bible siarnak thawn a hawltu le thluntu a si.

2.       A innsang pawl ih feh daan hi Pathian thu thawn a mil aw maw ti a zoh ringring ih, Pathian thuvek in a fehpi ringring.

3.       Amah pumpak le a innsang lawng Pathian ih duh daan vek in a fehpi lo. A miphun pawl khal Pathian thuvek ih nung ding in a sawmtu a si.

4.       Tangdor te in a innsang a kaihruai.

5.        Midang ih thusimmi khal tha te a ngai ih, ruat ciamciam in thu a let sal theu.

___________________

San No Thuan

Falam Baptist Church, Maryland

June 16, 2013 – Father’s Day